Nüfus müdürlüğünden kaynaklı hatalardan dolayı, birçok kişi yaş düzeltme yoluna gidiyor. Bu durum, özellikle belirli bir yaşı doldurmuş olmanın gerektirdiği zamanlarda, yaygın olarak yapılıyor. Bu durumlara, askere gitme ya da bir işe başvurma gibi örnekler verilebilir.
Özellikle kırsal kesimlerde yaşayan kimselerin nüfus kayıtlarında daha çok hatalar oluşabiliyor. Bu nedenle de çok sayıda yaş düzeltme davası ile karşılaşılıyor. Birçok kişi, bu davaların nasıl açılacağı konusunda bilgi sahibi olmadığı için, dava açmaktan çekiniyor ve böylece önemli hak mahrumiyetlerine neden olunuyor.
Yaş Küçültme – Büyütme Davası
Toplumda yaş küçültme – büyütme davası olarak bilinen yaş düzeltme davası, kimlik kartında yazılı olan doğum tarihinin değiştirilmesi için açılması gereken dava türüdür. Söz konusu dava, yaşın küçültülmesi veya büyütülmesi için de açılabilir.
Nüfus kayıtlarında doğum tarihinin hatalı yazılması, yaygın olarak kırsal kesimlerde görülmektedir. Özellikle nüfus müdürlüğünün uzak olduğu yerleşim yerlerinde, doğumdan hemen sonra nüfus müdürlüğüne müracaat yapılmamaktadır. Bazı durumlarda, ebeveynlerin ihmalkârlığından dolayı da müracaatlar bir veya birkaç sene sonra da gerçekleşebiliyor. Hatta özellikle ilk çocuğun nüfusa kaydı için, ikinci çocuğun doğması bile beklenebiliyor.
Sonuç olarak, ister ebeveynlerin ihmali isterse nüfus müdürlüğünün hatası sonucunda meydana gelen doğum tarihi hataları için, mutlaka dava açılması gerekir. Bu davalar ise yaş düzeltme davaları olarak adlandırılır. Nüfus kayıtlarındaki hatalardan dolayı kişiler, yaşlarının gereken yaştan küçük ya da büyük olması nedeni ile bir müracaatlarının kabul olmayacağını öğrendiklerinde, yaygın olarak bu durumu düzeltmek için açılır.
Yaş Düzeltme Davası Şartları Nelerdir?
Kanunda, yaş düzeltme davasının açılması için bazı şartların bulunması gerekiyor.
Bu şartlardan esas teşkil edenler şu şekilde sıralanıyor;
- Doğumun, resmi kurumlarda yani doğum evi ya da hastanede yapılmamış olması. Aksi halde resmî kurumlarda yapılmış olan doğumlar kayıt altına alındığı için, nüfus müdürlüğüne müracaatlarda bu kayıtların ibra edilmiş olması gerekir.
- Yaş düzeltmesi talep eden kişinin, düzeltilecek yeni yaşa uygun dış görünüşünün bulunması.
- Anne ile yaş düzeltmesi talep eden kişi arasında, uygun yaş farkının bulunmaması.
- Düzeltme ile talep edilen yaşta, aynı anneden doğan bir çocuğun bulunmuyor olması.
- Kanunen geçerli bir sebebin olması.
Bu şartların yanı sıra, yaş düzeltmesi talep eden kişi ile ilgili bir ceza davası yürümekte ve yaşın düzeltilmesi davanın sonucunu etkileyebilecekse de yaş düzeltme davası açılabilir.
Yaş Düzeltme Davalarına Hangi Mahkeme Bakar?
Yaş düzeltme davalarına, asliye hukuk mahkemeleri bakmakla yetkilidir. Bu nedenle de yaş düzeltmesi talep edilen kişinin, ikamet ettiği yerdeki asliye hukuk mahkemesine başvurulması gerekir. Yaş düzeltme davalarında davacı düzeltmeyi talep eden kişi, davalı ise ilgili nüfus müdürlüğüdür.
Yaş Düzeltme Davası İçin Gerekenler
Yaş düzeltme davası için, gerektiğinde mahkeme tarafından bazı belgeler istenebilir.
Bu belgelerden bazıları şu şekilde sıralanabilir;
- Nüfus kayıtları (yaş düzeltme talebi olan kişi ile aile bireylerinin).
- Kemik yaşı tespitini de içeren adli tıp raporu.
- Varsa, davayı destekleyen resmi kurum belgeleri.
- Hastane ve okul kayıtları.
- Askerlik yapmışsa, askere giriş ile ilgili kayıtlar.
Yaş düzeltme davalarında, düzeltme talebi olan kişinin yakını olan tanıklar da önemlidir. Özellikle söz konusu kişinin doğumunda bulunan ya da küçüklüğünü bilen kişilerin tanıklıkları, bazı durumlarda önemli evrakların yerine bile geçebilir.
Yaş Düzeltme Dava Süreci
Yaş düzeltme dava süreci, ilgilinin asliye hukuk mahkemesine varsa destekleyici belgeler ile birlikte dilekçe ile müracaatı ile başlar. Hâkim öncelikle yaş düzeltme talebinde bulunan kişinin, kanunda belirtilen şartlara uygun olup olmadığını inceler. Mahkeme gerekli gördüğü durumlarda, talepte bulunan kişinin kemik yaşının ve fizyolojik durumunun tespiti için, adli tıpa sevkini yapar.
Gerekli evraklar ile adli tıp raporunun incelenmesinden sonra, varsa tanıklar dinlenerek karar verilir. Talebin lehinde bir karar verilmesi durumunda, mahkeme gerekli düzeltmelerin yapılması için ilgili nüfus müdürlüğüne kararı yazılı olarak bildirir. Ayrıca, yaş düzeltme davaları birden fazla zamanda da açılabilir.
Yaş Düzeltme Davasında Zamanaşımı Süresi Var mıdır?
Yaş düzeltme davalarını açmak için, kanunda herhangi bir süre kısıtlaması bulunmuyor. Bu nedenle, her zaman yaş düzeltme davası açılabilir ve zamanaşımı süresi de öngörülmemiştir.
Yaş Düzeltme Davası Ne Kadar Sürer?
Yaş düzeltme davaları, davacının ve gerekli evrakların durumuna göre değişebilir. Bu davalar ortalama altı ay civarında sonuçlanabilir. Davacı dava açmadan önce, mahkemenin talep edeceği hususları (kemik yaşı tespiti gibi) daha önceden yerine getirirse, mahkemenin yoğunluğuna göre değişmekle beraber, daha kısa sürede sonuçlanabilir.
Yaş Düzeltme Davalarının Emekliliğe Etkisi Var mıdır?
Yaş düzeltme davası sonucunda, kişinin yaşının büyütülmesi ya da küçültülmesinin, o kişinin emekliliğine bir etkisi bulunmuyor. Anayasa mahkemesince verilen kararlara göre, kişinin emekliliğinde davadan önceki yaşı esas alınmaktadır.
Yaş Düzeltme Davalarında İstinaf Yolu Açık mıdır?
Yaş düzeltme talebi ile dava açan kişi, mahkemenin talebi olumsuz bulunması durumunda, kararı istinafa götürme hakkı bulunmaktadır. Bu maksatla davacı, kararın kendisine tebliğinden en geç iki hafta içinde, davanın görüldüğü mahkemeye dilekçe ile istinaf için başvurmak zorundadır.
Yaş Düzeltme Davasını Kim Açabilir?
TC vatandaşı olan ve kanunda gerekli şartları taşıyan herkes, yaş düzeltme davası açabilir. 18 yaşından küçük kişiler için bu davalar, velileri tarafından veya velileri yoksa vasileri tarafından açılabilir.
Dilerseniz aile hukuku sayfasına da göz atabilir ve avukata sor sayfasından aklınıza takılan konuları bizlere iletebilirsiniz.
Yazar : Anıl Can Soysüren
