Vesayet(Vasi) Davaları

Kısıtlı kişilerle, velayet altında olmayan küçük çocukların korunması için vesayet davaları açılmaktadır. Bu davalar, söz konuşu kişilerin oluşabilecek birçok mağduriyetinin, daha oluşmadan engellenmesini sağlamaktadır.

Vesayet

Velayet altında olmayan küçük çocuklar ile bazı özel durumdaki ergin kişilerin, maddi ve kişisel menfaatlerini korumak için düzenlenen kuruma vesayet denmektedir. Vesayet altına alınan herkes için vasi tayini yapmak zorunludur.

Vasi Nedir?

Henüz reşit olmamış ve velayet altında olmayan küçük çocuklar ve kanuni haklarından kısıtlanmış kişilere, mahkeme kararı ile atanmış yasal temsilcilere vasi denmektedir. Vasiler, vesayet altına alınmış kişinin hukuk konularında temsilcisi olmaktadır. Vasi olan kişinin görevi, vasisi olduğu kişinin kişiliğini ve sahip olduğu mal varlığını ilgilendiren menfaatlerini korumaktır. Bir kişi için vasi tayin edilmesi isteniyorsa, bu işlem için vesayet dilekçesi ile müracaat edilmesi gerekmektedir.

Vesayet Gerektiren Durumlar Nedir?

Kanunda vesayet atanması gerektiren durumlar dört başlıkta açıklanmıştır.

Bunlar şu şekildedir;

• Yaş küçüklüğü: On sekiz yaşını doldurmamış ve velayet altında olmayan her çocuğa, vesayet altına alma işlemi uygulanabilir.
• Kısıtlanmış olma: Akli yetersizlik ve akıl hastalığı olan kişiler bakımları veya başkalarına zarar verdikleri için kısıtlanabilir. Uyuşturucu madde veya alkol bağımlılığı, savurganlık, kötü yaşam tarzı ve malvarlığını kötü yönetim nedeni ile kişinin kendisi veya ailesini yoksulluğa düşürmemesi için de kişiler kısıtlanabilir.
• Hürriyet bağlayıcı ceza (hapis cezası) alınmış olması: Cezanın bir yıl ve daha fazla olması gerekir.
• Kişinin kendisinin vesayet altına alınmasını istemesi: Tecrübesizlik, sakatlık, ağır hastalık ve yaşlılık gibi nedenlerle, ergin kişiler vesayet altına alınmak isteyebilirler.

Bu durumları tespit eden görevliler, vesayet altına alma işlemi için, ilgili vesayet makamlarına başvurmak zorundadır.

Kimler Vasi Olarak Atanabilir?

Sulh mahkemelerinin gerçekleştirdiği vesayet atanması işlemi, titizlikle ve araştırmalar sonucunda olmaktadır. Mahkemeler vasi olarak öncelikle, vesayet altına alınacak olan kişilerin yakın akrabalarını tercih etmektedir.

Bu gerçekleşmezse, aşağıdaki kişilerin haricindekileri vasi olarak tayin edebilirler;

• Kamu hizmetlerinden yasaklanmış olanlar
• Kendileri vesayet altında bulunanlar
• Haysiyetsiz bir yaşam tarzı sürenler
• Vesayet altına alınacak kişi ile menfaat çatışması veya düşmanlığı olanlar

Bunların dışında, vesayet işleri ile ilgili hakimler de vasi olarak atanamazlar. Vasi olarak atanacak kişinin dürüst, sabıkası olmayan ve bu işe gönüllü olmaları tercih sebebi olmaktadır. Ayrıca vasi olarak tayin edilecek kişinin mutlaka on sekiz yaşından büyük olması ve bu görevi yapabilecek melekelere sahip olması gerekmektedir.

Vasi Tayini Nasıl Yapılır?

Kısıtlı kişiler ile velayet altında olmayan küçük çocuklara vasi tayin edilebilmesi için, vesayet davası açılmak zorundadır. Bu davada sadece davacı taraf bulunmaktadır. Davanın açılması için mutlaka müracaat gerekmemektedir, ilgili görevlilerin tespiti sonucunda da otomatik olarak dava açılabilir.

Gerekli incelemelerin yapılması ve gerektiğinde belge ve raporların istenmesi nedeni ile vesayet davası, bir yıldan bile fazla sürebilmektedir. Ayrıca her dava sonucunda da vasi tayin edilmesine karar verilmemektedir.

Bu nedenle davanın olumlu sonuçlanması için, deneyimli bir vesayet avukatı ile anlaşmak yararlı olmaktadır. Böylece uzun mahkeme sürecinin takibi ile belge ve delil sunulması işleri ile avukat uğraşmakta ve hukuki sorunlar daha hızlı çözülebilmektedir.

Vesayet Davalarına Hangi Mahkeme Bakar?

Vesayet davalarına yerleşim yerinde bulunan sulh mahkemeleri bakar ve vasi tayini de bu mahkemelerce yapılmaktadır. Özel vesayet davaları ise asliye hukuk mahkemelerince yapılabilmektedir. Ayrıca asliye hukuk mahkemeleri işlemlerin denetimi için görevli olan mahkemelerdir.

Vesayet Dilekçesi Nasıl Yazılır?

Vesayet davalarının açılması için, rapor ve delillerin de eklendiği vesayet dilekçesi ile müracaat edilmesi gereklidir. Bu davalar, genellikle uzun sürmekte ve bazı durumlarda da itirazlara neden olmaktadır. Bu nedenle de dava dilekçesinin usule uygun ve hukuki açıdan eksiksiz olması gerekmektedir. Gerek dilekçenin yazılması, gerekse davanın seyrinde vesayet avukatı, davacı için birçok konunun çözümüne büyük katkı sağlamaktadır.

Kimler Vasilikten Kaçınma Hakkına Sahiptir?

Kanun bazı kişilerin vasilikten kaçınmalarına müsaade etmektedir.

Bu kişiler şu şekilde sıralanmaktadır;

• Yaşı altmışın üzerinde olanlar
• Vasilik yapamayacak durumda olanlar (sürekli hastalık veya bedensel özür nedeni ile)
• Çocuğu dörtten fazla olan kişiler
• Savcılık veya hakimlik meslek mensupları

Bu kişilerin yanı sıra Cumhurbaşkanı, TBMM ile bakanlar vasilik görevinden kaçınma hakkına sahip bulunmaktadır.

Vasi Tayini Ne Kadar Süre İçin Yapılır?

Sulh mahkemeleri, vasi tayinini en fazla iki yıllık bir süre için yapabilmektedir. İki yıllık süre dolduktan sonra, vasinin şartları değişmemişse mahkeme süreyi iki yıl daha uzatabilir. Bu süre sonunda ise, vasinin vasilikten kaçınma hakkı bulunmaktadır. Vasi, bu hakkı kullanmak istemezse, mahkeme aynı kişinin vasiliğini iki yıl daha uzatabilmektedir.

Vasinin Görevleri Nelerdir?

Sulh hukuk mahkemelerince vasi tayin edilen kişilerin, bazı yasal görevleri bulunmaktadır.

Bunlar şu şekilde sıralanmaktadır;

• Defter tutulması: Vasi olarak tayin edilen kişiler, vesayet altındaki kişilerin mal varlıklarındaki değişmeler ve yapılan giderler için defter tutmak zorundadır. Ayrıca, bu kişi için yaptıkları harcamaların fatura ve fişlerini de saklayarak maaşlarından tahsil etmek için ilgili makamlara ibra etmeleri zorunludur
• Vasiler, vesayet altında olan kişilerin evlerinde bulunan değerli eşyalarını, güven altına almak zorundadır
• Vesayeti altındaki kişilerin menfaatleri doğrultusunda taşınır malların satılması
• Bu kişilerin paralarının, banka veya yatırım araçlarını kullanarak değerlenmesini sağlamak
• Varsa işletmelerini yönetmek

Vasiler, vesayet altında olduğu kişinin varsa taşınmaz mallarını da, bu kişinin menfaatine olacak şekilde satabilirler. Vasi bu satışı açık arttırma usulü ile yaptırmalı ve bu satışı vesayet makamına onaylatmalıdır.

Vasinin Hakları Nelerdir?

Vasinin görevleri olduğu gibi hakları da bulunmaktadır. Vasi, görev yapacağı süre için, mahkemeden ücret talebinde bulunabilir. Ücretin miktarı ise mahkemece belirlenir. Vasi, vesayet altındaki kişi için yaptığı masrafların iadesini isteyebilir ancak yapılan masrafların bu kişi için yapıldığının belgelenmesi gerekmektedir. Vasi dört yıl görev yaptıktan sonra, vasilikten çekilme hakkını da kullanabilmektedir. Bunların yanı sıra, vasiler tarafından yapılması yasaklanmış faaliyetler de bulunmaktadır. Bunlar da vakıf kurmak, birine kefil olmak ve önemli bağışlarda bulunulmasıdır.

Vasinin Görevi Nasıl Sona Erer?

Vasinin görevi normal olarak, görev süresinin dolması veya dört yıllık görev süresinden sonra çekilmesi ile sona ermektedir. Bunların yanı sıra; vasinin kaybolması veya ölmesi, mahkûm olması ve fiil ehliyetini kaybetmesi ile de sona erer. Vasiliğin sona ermesi de tayin edilmesi gibi mahkeme kararı ile olmaktadır.

Küçük Çocuklara Vasi Tayini Hangi Durumlarda Gerçekleşir?

On sekiz yaşından küçük çocuklara vasi tayin etmek için üç durumun gerçekleşmesi gerekmektedir. Bunlardan birincisi, çocuğun velayetini alan kişinin çocuğu koruyamaması durumudur. Boşanmadan dolayı çocuğun velayetinin verildiği ebeveyn ölürse, çocuğun velayeti anında diğer ebeveyne geçmez. Bu işlemlerle geçecek süre için vasi tayin edilebilir.

İkinci durum ise boşanma sonucunda çocuğun velayetini ebeveynlerin hiçbirinin istememesidir. Bu durumda da, küçük çocuğun korunması için vasi tayin edilmektedir. Üçüncü durum ise evlat edinilmiş bir çocuğun, evlat edinme işleminin iptali sonucunda vasi tayin edilmesidir. Bu işlemler yapılırken öncelikle velayet kararlarının kaldırılması gerekmektedir.

Vesayet davalarının yanı sıra evlenme hukuku ve kadın hakları sayfalarına göz atabilirsiniz.

 

Bu yazıyı okuyanlar bunları da okudu