Tüketicilerin maruz kaldığı sorunların daha kısa sürede ve daha kolay çözüme kavuşması için, tüketici hakem heyetleri oluşturulmuştur. Birçok kişi, tüketici hakem heyetine başvuru ile ilgili yeterli bilgi sahibi olmadığından, haklı olmasına rağmen sorunlarını çözmede sorun yaşamaktadır.
Birçok kişi ise tüketici hakem heyetine başvuru ücreti hakkında sorular sormakta ve bilgi eksikliğinden dolayı, başvurunun çok masraflı olacağından çekinmektedir.
Tüketici Hakem Heyeti Kimlerden Oluşur?
Tüketicinin korunması kanunu, il ve belirlenen bazı ilçelerin merkezinde olmak şartı ile minimum bir adet tüketici hakem heyeti oluşturulmasına hükmetmektedir. Kanun bu heyette kimlerin olacağını da açıkça belirtmiştir.
Bu kapsamda tüketici hakem heyetlerinde bulunacak kişiler şu şekilde sıralanıyor;
- İl merkezindeki oluşturulacak tüketici hakem heyeti başkanı, il ticaret müdürüdür. İlçe merkezinde oluşturulacak heyetin başkanı ise, ilçe kaymakamıdır. Kanun, kaymakamın görevlendireceği ve bu konuda uzmanlığı bulunan bir memurun da ilçede başkanlık yapabileceğini belirtmiştir.
- İl veya ilçe belediye başkanlıkları tarafından görevlendirilecek bir üye.
- Mevcut baro üyelerinden görevlendirilecek bir üye.
- Uyuşmazlık tacir olan bir satıcıdan kaynaklanıyorsa, ticaret ve sanayi odası da bir üye görevlendirilir.
- Heyete tüketici örgütleri de bir üye görevlendirir.
Hakem heyetinin toplanarak karar alabilmesi için, mutlaka bir başkan ve 4 üyenin toplantıya katılması gereklidir. Tüketici hakem heyeti üyelerinin T.C. vatandaşı olmaları, 4 yıllık fakülte mezunu olmaları, 18 yaşından büyük olmaları, akli yeterlilik sahibi olmaları ve kamu haklarından yasaklanmamış olmaları da gerekir.
Tüketici Hakem Heyetinin Görevi Nedir?
Tüketici hakem heyetinin görevleri, tüketiciyi koruma kanunda iki konuda toplanmıştır. Bunlar tüketicinin yapmış olduğu işlemler ve tüketiciye uygulanan işlemlerdir. Bu iki konuda çıkan uyuşmazlıkların çözümü ise, tüketici hakem heyetinin görev çerçevesini oluşturur.
Tüketici hakem heyetlerinin, aynı zamanda parasal sınırlamalar ile de yetkileri belirlenmiştir. Bu sınırlar, her yıl belirlenerek resmi gazetede yayınlanmaktadır. Parasal sınırlara göre il veya ilçenin tüketici hakem heyetine başvuru yapılabilmektedir.
Tüketici Hakem Heyetine Başvuru Ücreti Ne Kadardır?
Tüketiciyi koruma kanunu, tüketicilerin lehine olması ve herkesin başvurabilmesi için, tüketici hakem heyetine başvuru ücreti alınmamasına hükmetmektedir. Bu kapsamda yapılacak tüm başvurulardan hiçbir ücret talep edilmemektedir.
Tüketici Hakem Heyetine Nasıl Başvuru Yapılabilir?
Tüketici hakem heyetlerine şahsen ya da vekil olarak atanan avukat tarafından başvuru yapılabilir. Bu başvurular, elden yapılabileceği gibi posta yolu veya e-devlet üzerinden online olarak yapılabilir. E-devlet üzerinden online olarak tüketici hakem heyetine başvuru yapmak isteyenler, TÜBİS’e (tüketici bilgi sistemi) girerek bu işlemi gerçekleştirebilirler.
Kanun tüketici hakem heyetlerine yapılacak sözlü başvuruların ise, kabul edilmemesine hükmetmiştir. Ticaret bakanlığı internet sitesinde, tüketici hakem heyetine başvuru formu bulunuyor. Bu form kullanılarak, başvurular istenilen standartlıkta yapılabilmektedir. Tüketicilerin, aynı konuda birden fazla hakem heyetine başvurma hakkı bulunmamaktadır. Ayrıca, aynı konu ile ilgili aynı heyete de birden fazla başvuru yapamazlar.
Tüketici Hakem Heyeti Başvuru Formunda Neler Bulunur?
Tüketici hakem heyetine başvuru yapılması için, standart tüketici hakem heyetine başvuru formu kullanılması zorunlu değildir. Ancak, bu form ile başvuru yapılması süreci daha da kısaltabilir.
Başvuru formunda bulunan bilgiler şu şekilde sıralanmaktadır;
- Başvuru yapılan tüketici hakem heyetinin adresi,
- Başvuru tarihi ve başvuru numarası,
- Başvuru sahibinin kimlik bilgileri: Adı ve soyadı ile T.C. kimlik numarası,
- Başvuru sahibinin iletişim bilgileri: İkamet ettiği il ve ilçe, adresi, e-postası ve telefon numarası,
- Başvuru sahibi vekilinin (varsa) bilgileri: T.C. kimlik numarası, adı ve soyadı, adresi ve iletişim bilgileri,
- Şikâyet edilenin bilgileri: Ticaret unvanı, adresi, ili ve ilçesi, telefon ve faks numarası,
- Uyuşmazlık konusu ile ilgili bilgiler: Uyuşmazlık tarihi, uyuşmazlık bedeli ve uyuşmazlık konusu,
- Başvuru sahibinin talebi: Detaylı olarak yazılması gerekmektedir,
- Başvuru sahibinin imzası.
Bu standart form kullanılmayacaksa bile, formda bulunan bilgilerin mutlaka başvuru dilekçesinde bulunması gerekiyor.
Hangi Tüketici Hakem Heyetine Başvurulmalıdır?
Başvurular, başvuru sahibinin ikamet ettiği yer veya başvuru sahibinin yapmış olduğu işlemin bulunduğu yerdeki tüketici hakem heyetine yapılmak zorundadır.
Tüketici Hakem Heyetine Yapılan Başvurunun Süreci Nasıl İşler?
Tüketici hakem heyetleri kendi görev alanlarına giren ve belirlenen parasal sınırlar içinde olan konularda yapılan tüm başvuruları kabul etmek zorundadır. Tüketici hakem heyeti, çoğunlukla konunun değerlendirmesini dosya üzerinden yapmaktadır. Tüketici hakem heyeti gerekli görürse, tarafların dinlenmesine ya da bilirkişi görevlendirilmesine karar verebilir.
Heyet, konunun incelenmesi için gerekli olan belge ve evrakları, taraflardan veya ilgili kurumlardan talep edebilmektedir. Bu durumda, istenilen hususlar, 30 gün içinde heyete ulaştırılmak zorundadır. Söz konusu süre, durumun özelliğine göre uzayabilir. Söz konusu inceleme için bilirkişi görevlendirilirse, bilirkişinin en geç 15 gün içinde raporunu sunması gerekir. Bu süre de gerekirse tek defaya mahsus olarak 15 güne kadar uzayabilir.
Tüketici Hakem Heyetleri Ne Kadar Sürede Karar Verir?
Başvuru sahiplerinin başvuru yaptığı tarihten en geç altı ay içinde, tüketici hakem heyeti karar vermek zorundadır. Konunun özelliğine göre, bu süre tek defaya mahsus olarak altı ay daha uzatılabilir. Heyetin karar vermesinden sonra, kusurlu bulunan kişinin kararın gereğini yerine getirmemesi halinde, diğer tarafın icra yolu ile hakkını alabilmesi mümkün olmaktadır.
Tüketici Hakem Heyetine Yapılan Başvuru Nasıl Takip Edilebilir?
Tüketici hakem heyetine yapılan başvuruların takibi, online olarak yapılabilmektedir. Bu kapsamda başvuru yapan kimse, e-devlet sistemi üzerinden TÜBİS kanalı vasıtası ile başvurusunun durumunu öğrenebilir.
Tüketici Hakem Heyetinin Kararına Nasıl İtiraz Edilir?
Tüketici hakem heyetlerinin vermiş oldukları kararlar kesin nitelik taşımazlar, bu kararlar için itiraz yolu açık bulunmaktadır. Kararı beğenmeyen taraflardan herhangi biri, kararın kendisine tebliğ edilmesinden itibaren, en geç 15 gün içinde itiraz edebilmektedir.
Tüketici hakem heyetinin kararına itiraz, aynı bölgede bulunan tüketici mahkemelerine yapılabilir. Aynı bölgede tüketici mahkemesi bulunmuyor ise, aynı bölgedeki asliye hukuk mahkemesine itiraz yapılabilir. Tüketiciler, bu itirazlar için de harç ödemezler, sadece gider avansı öderler.
Yazar : Anıl Can Soysüren
