Sigorta Hukuku

İnsanlar, doğumlarından ölümlerine kadar olan süreçte, birçok tehlikeyle karşılaşmaktadır. Bu tehlikelerden kişilerin can ve mallarının korunması için sigorta sistemi oluşturulmuş ve sigorta hukuku ile de düzenlemeler getirilmiştir.

Bu nedenle de değişik konularda sigorta şirketleri ile sigorta sözleşmesi yapılmakta ve konu ile çok fazla bilgi sahibi olunmadığından, çeşitli yasal sorunlar oluşmaktadır.

Sigorta Nedir?

İnsanların trafik kazası, yangın, deprem, hırsızlık gibi rizikolarla karşılaşma ihtimali her zaman bulunmaktadır. Bu rizikolar sonucunda, insanlar rizikolardan oluşan hasar ve kayıpları telafi etmek için büyük maddi sorunlar yaşamaktadır. 

Kişilerin hayatta karşılaşacakları tehlikelerin zarar ve masraf doğuran sonuçlarından kendilerini korumak için, önceden tedbir alma ihtiyacından sigorta kurumu doğmuştur. 

Sigorta ise, zarar doğuran bir olay ve tehlikenin sonuçlarının sigorta şirketi tarafından üstlenilmesine denmektedir. Bir başka deyişle, kişilerin rizikolardan oluşacak, zarar ve gelir kaybından kendilerini korumak için belli bir prim karşılığında risklerini sigorta şirketine devrettiği anlaşmaya sigorta denmektedir.

Sigorta Hukuku Nedir?

Sigorta ilişkisi içerisindeki tarafların birbirlerine karşı borç ve yükümlülüklerini gösteren, sigorta ilişkisini belirleyen, bu ilişkiden dolayı uyuşmazlığın oluşması durumunda yapılacakları düzenleyen hukuka sigorta hukuku denmektedir. 

Sigorta hukuku, sigorta ilişkisini ve sigortacılıkla meşgul olan işletmelerin çalışmalarını, faaliyetlerini düzenler ve bunları belirli bir sistem içinde inceler. Sigorta hukuku en geniş anlamda, özel sigorta hukuku ve sosyal sigorta hukuku olarak ikiye ayrılabilmektedir. Özel sigorta, değişik bireylerin özel menfaatlerinin çeşitli rizikolara karşı güvence altına alınması için serbest iradeleriyle meydana getirdikleri riziko teminatıdır. 

Sosyal sigorta ise belirli halk gruplarının sosyal güvenliklerinin sağlanması gayesiyle kanunla kurulan çoğu defa mecburi bir sigortadır. Ayrıca, sigorta hukuku, yapılan sigorta sözleşmelerinde yer alan hükümler doğrultusunda karar alınması için kaynak da teşkil etmektedir.

Sigorta Hukuku Neleri Kapsar?

Sigorta hukukunun kapsamı, rizikoların fazlalığından ve çeşitliliğinden dolayı çok geniştir. Bu kapsamın içine ayrıca sigorta teminatı ve sorumlulukları konusunda özel, tüzel kişiler ile aracı kuruluşlar da girmektedir. Sigorta kapsamında bulunan tüm olumsuzluklar ve tazminat ödemeleri sigorta firmalarının sorumluluğunda olup, sigorta hukukunda yer alan düzenlemelere uygun olarak bu zararların tazmini yapılmaktadır. 

Sigorta hukuku sigorta şirketlerinin, sigorta poliçelerinde belirtilen sigortalı haklarını ödememesi veya geciktirmesi gibi durumlarda tarafların hak ve hukuklarının nasıl korunacağını düzenlemektedir. Sigorta hukuku, çeşitli rizikoların teminat altına alındığı poliçelerin, sözleşme hükümlerinde yazıldığı şekilde yürütülmesini sağlamaktadır.

Sigorta hukukunun geniş kapsamı ve teknik bilgilerin çokluğu nedeni ile bu konudaki uyuşmazlıklar için davaların yürütülmesinde hukuki desteğe ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle, sigorta avukatı İstanbul aramalarında, ilgili sigorta çeşidinde yoğunlaşmış avukatlar tercih edilmelidir.

Kişilerin Sigorta Hakkı Nedir?

Tüm bireylerin canlarını ve sahip oldukları malları, doğal ve doğal olmayan tehlikelere karşı sigorta yaptırma hakkı bulunmaktadır. Ülkemizde devletin kişilere sağladığı sigorta haklarının en önemlisi Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlanmaktadır. Bunun yanında zorunlu doğal afet sigortası ile zorunlu trafik sigortası bulunmaktadır. Kişiler devletin sunduğu sigortaların yanında, özel sigortalardan da gönüllülük esasına göre yararlanabilmektedir. Bu haklardan doğan sorunların çözümünde, tecrübeli bir sigorta avukatı çok faydalı olacaktır.

Sigorta Çeşitleri Nelerdir?

Sigortacılık yasası ve ticaret yasasında oldukça fazla sigorta türü bulunmaktadır. 

Bunların en çok kullanılanları ise şu şekilde sıralanmaktadır;

• Zarar ve tazminat sigortaları: Sigorta sözleşmesi çerçevesinde teminat altına alınan rizikonun sigortalıda oluşturulduğu zararın tazmin edileceği sigorta türüdür. Kasko sigortası, yangın sigortası, yer sarsıntısı, hırsızlık sigortası, hastalık ve dolu sigortaları gibi sigortalar, bu sigorta türüne girmektedir.
• Can sigortaları: İnsan hayatının söz konusu olduğu olaylarda uğranılan zarardan çok tazminatın ödendiği bir sigorta türüdür. Grup hayat sigortası, ölüm hâli sigortası, ferdi kaza sigortası ve maluliyet sigortası gibi sigortalar, bu sigorta türüne girmektedir.
• Mesuliyet sigortası: Sigortalının üçüncü şahıslara vereceği zararlardan dolayı oluşan tazminat taleplerinin karşılandığı sigorta türüdür. Ürün mesuliyet sigortası, mesleksel mesuliyet sigortası ve üçüncü şahıs mali mesuliyet sigortaları gibi sigortalar, bu sigorta türüne girmektedir.

Sigortaların çeşitliliğinin çokluğu sigorta davası çeşit ve sayılarını da etkilemektedir. Bu davalara bakacak avukatların, bu nedenle sigortanın tüm çeşitleri ile ilgili konulara hâkim olmasını gerektirmektedir.

Sigorta Sözleşmesi Nedir?

Sigortacının bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi hâlinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşmeye, sigorta sözleşmesi denmektedir.

Sigorta konuları ile açılan davaların nerede ise tamamı, bu sözleşmenin hükümlerine uyulmamasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, sigorta yaptıracak kişinin sözleşmeyi tüm detayları ile incelemesi ve gerekiyorsa sigorta avukatı desteği alması gerekmektedir.

Sigorta Sözleşmesi Örneği

Sigorta sözleşmelerinin örnekleri, sigorta firmalarının sitelerinde yer almaktadır. 

Tüm sigorta sözleşmelerinde, kanuna göre bulunması gereken unsurlar şunlardır;

• Sigortalının ismi ve soy ismi
• Sigorta şirketinin ticaret unvanı,
• Sigorta şirketi ve sigortalının iletişim bilgileri
• Sigortanın konusu
• Sigorta şirketinin üzerine almış olduğu riskler
• Sigortanın başlangıcı ve sonlanacağı tarih
• Sigorta priminin ödeme koşulları
• Sigorta poliçesinin düzenlenme tarihi
• Sigortalının yaşı, mesleği ve sağlık durumu gibi kişisel bilgiler

Bu bilgilerin yanı sıra sigorta hukuku mevzuat gereği, bu bilgilerin yanı sıra teminat, prim, genel ve özel şartlar ile klozlar ve muafiyet huşuları bulunmaktadır.

Sigorta Sözleşmesinden Nasıl Cayılır?

Sigortalı, sigortacının kendisine cayma hakkını kullanabileceğini bildirmesinden itibaren on beş gün içinde sözleşmeden cayabilmektedir. 

Bu hakkın yanında şu durumlarda da fesih ve cayma gerçekleşebilmektedir;

• Olağanüstü durumlarda fesih: Sigortacının konkordato ilan etmesi, sigorta dalına ilişkin ruhsat iptali veya sözleşme yapma yetkisinin kaldırılması gibi hâllerde; sigortalı, bu durumları öğrendiği tarihten itibaren bir ay içinde sözleşmeyi feshedebilir.
• Sigorta priminin artırılmasında fesih: Sigortacı, sigorta teminatının kapsamında değişiklik yapmadan, ayarlama şartına dayanarak primi yükseltirse, sigorta ettiren, sigortacının bildirimini aldığı tarihten itibaren bir ay içinde sözleşmeyi feshedebilir.
• Kısmi fesih ve cayma: Sigortacı, sözleşmeyi kısmen feshetmiş veya ondan caymışsa, sigorta ettiren sözleşmenin tamamını feshedebilir veya ondan cayabilir.

Sigorta ile İlgili Mevzuatlar Nelerdir?

Birçok hukuk dalına kıyasla, sigorta hukuku mevzuat açısından oldukça zengindir.

Söz konusu mevzuat şu şekildedir;

• Tüketicinin korunması hakkında kanun
• Afet sigortaları kanunu
• Türk ticaret kanunu (6. Kitap: Sigorta Hukuku)
• Türk borçlar kanunu
• Sigortacılık kanunu
• Sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanunu
• Tarım sigortaları kanunu
• Karayolu taşıma kanunu
• Karayolları trafik kanunu
• Özel Sağlık Sigortaları ile ilgili mevzuat
• 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Kanunu ve ilgili mevzuat
• Tehlikeli maddeler, doğalgaz ve tüp gaz sorumluluk sigortaları ile ilgili mevzuat
• Karayolları ile Şehirlerarası Yolcu Taşınması hakkında mevzuat
• Okul Servis Araçları ile ilgili mevzuat
• Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ile ilgili mevzuat
• Tarım Sigortaları ile ilgili mevzuat

Bu mevzuatlar, günün koşulları ve ihtiyaçlardan dolayı sürekli olarak artmaktadır. Uyuşmazlıkların çözümü için sigorta avukatı İstanbul aramalarında, uyuşmazlık konusundaki mevzuatlara hâkim avukatların seçilmesi uygun olacaktır.

Sigorta Şirketlerinin Sorumlulukları Nelerdir?

Sigorta şirketlerinin sorumluluğu prim veya ilk taksitin ödendiği tarihten itibaren başlamaktadır. Bu sorumluluk, sigorta poliçesindeki teminatların tazminini kapsamaktadır.

Sigorta Şirketlerine Uygulanan Hukuki Yaptırımlar Nelerdir?

Sigorta şirketlerine, sigorta poliçelerinde yazılı bulunan sigortalı haklarının ödenmemesi, geciktirilmesi gibi durumlarda belirli yaptırımlar uygulanmaktadır. Bu yaptırımlar arasında para cezası ve hapis cezası bulunmakta, şirketin bu suçları işlemeye devam etmesi durumunda, ruhsatları iptal edilmektedir.

Sigorta Davalarına Hangi Mahkeme Bakar?

Her türlü sigorta davası, tüketici mahkemelerinde görülmektedir. Bazı durumlarda ise bu davalara ticaret mahkemesi de bakabilmektedir.

Sigorta Avukatları Ne Yapar?

Sigorta avukatları sigortacılık işlemleri ile ilgili her konuda hukuki destek sağlamaktadır. 

Bunların başında şu hizmetler gelmektedir;

• Sigorta konusunda her türlü alacak ve tazminat davalarına ait işlemler
• Hayat ve Maluliyet Sigortası davalarına ait işlemler
• Trafik kazalarına ait tazminat davalarına ait işlemler
• Ferdi kaza davalarına ait işlemlerin yürütülmesi
• Mal ve diğer tazminat davalarına ait işlemlerin yürütülmesi
• Kasko, havacılık ve deniz sigortası ile ilgili ihtilaflar ve ihtilafın dava yoluyla çözülmesini sağlamak
• Kaza sigortalarına ilişkin maddi ve manevi tazminat talepleri, sigorta bedelinin tahsili işlemlerinde hukuki destek sağlamak
• Sel, yangın, deprem gibi afetler neticesinde oluşan sigorta alacak ve tazminatların takibi ve sonuçlandırılması
• Sigorta sözleşmelerini hazırlamak, feshi, kısmi fesih ve cayma işlemlerini yürütmek
• Sigorta poliçelerini yerel mevzuatla uyumlu hâle getirmek
• Sigorta sözleşmelerindeki yükümlülüklerin ihlali hâlinde doğan ihtilafları takip etmek
• Sigorta şirketlerinin sigortalıya ödediği tazminat ve sigorta bedellerinin tahsili amacıyla rücu davalarının ikamesi, dava takibi ve sonuçlandırılması

Sigorta avukatları ayrıca, sigorta ile ilgili işlemler ile yürürlükteki mevzuat konularında, firma ve şirketlere hukuki danışmanlık hizmetleri de ermektedir.

Sigorta hukukunun yanı sıra şirketler hukuku ve deniz ticareti hukuku sayfalarına göz atabilirsiniz.

Bu yazıyı okuyanlar bunları da okudu