E – ticaretin dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygınlaşması ile mesafeli sözleşme nedir sorusuna cevap aranmaya başlandı. Söz konusu sözleşme, bu tür ticaretlerde zorunlu olduğundan, tüketicilerin bu sözleşmelerden doğan haklarını bilmeleri gerekiyor. Aksi halde, bilgi eksikliğinden kaynaklanan mağduriyetlerin yaşanması kaçınılmaz oluyor.
Mesafeli Satış Sözleşmesi Nedir?
Tüketicinin korunması kanunu kapsamında yayınlanan yönetmelikte, mesafeli sözleşme nedir sorusunun cevabı açık olarak verilmektedir. Yönetmelik bu sözleşmenin tanımını şu şekilde yapmaktadır; elektronik, yazılı veya görsel ortamlar ile diğer iletişim araçlarının kullanılması ile yapılan satışlarda, hizmet ya da ürünün tüketiciye teslimi için yapılan sözleşmelerdir.
Kanuna uygun olarak çıkarılan mesafeli satış sözleşmesi yönetmeliği, bu sözleşmelerde tüketici ile satıcının karşı karşıya gelmemesi durumunu şart koşmaktadır. Mal ve ürünün teslimi ise belirlenen bir tarihte veya anında gerçekleşebilmektedir.
Mesafeli Satış Sözleşmesi Yönetmeliğinde Neler Bulunmaktadır?
Yapılan sözleşmeler hem satıcıyı hem de alıcıyı direkt olarak ilgilendirdiğinden, mesafeli satış sözleşmesi yönetmeliği bu sözleşmeler ile ilgili tüm sorulara cevap verecek nitelikte hazırlanmıştır.
Yönetmelikte bulunan hususlar şu şekilde sıralanmaktadır;
- Bir sözleşmenin uzaktan satış sözleşmesi olabilmesi için gerekli koşulları tanımlar.
- Ön bilgilendirme yükümlülüğü ile ilgili hususlar (yöntem ve yükümlülükler gibi).
- Cayma hakkının kullanımı ve bu hakların kullanımında tarafların yükümlülükleri.
Yönetmelikte bu hususların tümü detayları ile açıklanmaktadır, mesafeli satış yönetmeliği ayrıca sözleşmenin ifası ve teslimat ile bilgilerin saklanması, bu konunun ispatlanması gibi hususları da içermektedir.
Mesafeli Satış Sözleşmesinde Hangi Hususlar Bulunmalıdır?
Mesafeli satış sözleşmeleri, mesafeli satış yönetmeliği esaslarına uygun olarak hazırlanmak zorundadır.
Bu sözleşmelerde bulunması gereken hususlar şu şekilde sıralanmaktadır;
- Ürün veya hizmeti satan ya da sağlayan kişi ile ilgili erişim bilgileri (adı, soyadı, adresi, unvanı ve telefonu gibi),
- Sözleşmenin ait olduğu mal ya da hizmetle ilgili temel nitelikler,
- Mal ya da hizmetin TL cinsinden fiyatı (tüm vergiler dahil),
- Teslim edilmesi ile ilgili masraflar (varsa),
- Ürün ya da hizmetin teslimi ve ödeme ile ilgili hususlar,
- Cayma hakkının nasıl ve hangi şartlarda kullanılabileceği ile ilgili açıklamalar,
- Varsa ilave maliyetler,
- Taahhütlerin ve sözleşmenin geçerli olduğu süreler.
Bu hususların yanı sıra, uzaktan satış sözleşmesi ayrıca satıştan kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde, hangi mahkemelerin yetkili olduğunu da belirtmek zorundadır.
Mesafeli Satış Sözleşmesi Zorunlu mudur?
Yönetmelik, söz konusu ticaretlerin mesafeli satış sözleşmesi ile yapılmasını zorunlu hale getirmiştir. Yönetmelik ayrıca, sözleşmedeki hususları içeren bilgi formunun bulunmasını ve bu formun tüketici tarafından onaylanması ile sözleşmenin geçerli olacağını buyurmaktadır. Sözleşmeler elektronik ortamda hazırlandığı için, onaylama işlemi de elektronik ortamda yapılabilmektedir.
Tüketicilerin Cayma Hakkı
Cayma hakkı, tüketicilerin korunması için verilmiş bir haktır. Tüketicilerin cayma hakkı, mesafeli satış sözleşmesi kapsamında tüketicilerin en önemli haklarının başında gelmektedir. Yönetmelik tüketiciye, 14 gün içinde hiçbir ceza ödemeden ve gerekçe gösterme zorunluluğu olmadan cayma hakkı vermektedir. Ayrıca, satıcının yapmış olduğu ürün veya hizmetle ilgili yanlış ya da eksik bilgilendirmeden dolayı da tüketicinin cayma hakkı bulunmaktadır.
Bu durumda ise cayma hakkını kullanma süresi, bir yıla kadar çıkmaktadır. Cayma hakkının süresi, alınacak hizmet ile ilgili sözleşmenin hazırlandığı günden itibaren başlamaktadır. Ürünlerde cayma hakkının başlama zamanı ise, malın teslim alınmasından itibarendir. Tüketici, sözleşmeyi onaylaması ile mal ya da ürünü teslim almasına kadar geçen süre içinde de cayma hakkını kullanabilmektedir.
Cayma Hakkının Kullanımı
Yönetmelik, tüketicilerin cayma hakkını daha kolay ve resmi olarak kullanabilmeleri için, cayma formu da oluşturmuştur. Tüketiciler bu form ile yasal süreler içinde cayma haklarını kullanabilirler. Ayrıca, ürün veya hizmetin alındığı sitede bulunan form da doldurularak cayma hakkı kullanılabilmektedir. Burada en önemli husus, yasal sürelere riayet edilmesidir. Aksi halde, cayma hakkı hükümsüz olmaktadır. Tüketicinin cayma formunu doldurup, satıcıya iletmesinden itibaren en geç 10 gün içinde, ürünü satıcıya iade etmesi gerekmektedir.
Mesafeli satış sözleşmesinde, ürünün nasıl ve hangi kargo firmasına iade edileceği belirtilmek zorundadır. Tüketici bu kapsamda yapacağı iade işlemleri için, herhangi bir ücret ödememektedir. Satıcı ise kendisine cayma formu iletilmesinden itibaren, en geç 14 gün içerisinde tüketicinin ödediği ücreti ödemek zorundadır. Tüketici, cayma hakkı süresi içinde ürünün kullanım talimatı ile teknik özelliklerine uygun kullanılması esnasında meydana gelen arızalardan sorumlu tutulamamaktadır.
Satıcı veya Sağlayıcının Yükümlülükleri
Mesafeli satış sözleşmesi yönetmeliği, satıcı veya sağlayıcı için sundukları ürün ve hizmet ile ilgili bazı yükümlülükleri de belirtmiştir. Bunların başında ise ön bilgilendirme yükümlülüğü gelmektedir.
Bu yükümlülüğün kapsamında;
- Satıcı veya sağlayıcının kimlik ve iletişim bilgileri,
- Ürün veya hizmetin özellikleri,
- Fiyat bilgileri ile uyuşmazlıkla ilgili hususlar bulunmaktadır.
Satıcı veya sağlayıcının cayma hakkının kullanılması ile ilgili de yükümlülükleri bulunmaktadır. Bunlardan ilki tüketicinin yapmış olduğu ödemenin tamamını tek seferde, cayma bildiriminin ulaşmasından itibaren 14 gün içinde iade etmesidir. İkincisi ise, ürünün sözleşmede belirtilen şartlar kapsamında yapılması durumunda, iade işleminin ücretsiz olarak gerçekleştirilmesidir. Satıcı veya sağlayıcının, ilgili yönetmelik ve sözleşmede bulunan yükümlülüklerini yerine eksik getirmesi veya getirmemesi durumunda, sözleşme geçersiz sayılmaktadır.
Tüketicinin Yükümlülükleri ve Cayma Hakkının İstisnası
Mesafeli satış sözleşmesi kapsamında, özellikle cayma hakkı ile tüketicinin de yükümlülükleri bulunmaktadır. Tüketici cayma formu ile satıcıya bildirim yapmasından itibaren 10 gün içinde, sözleşmede belirtilen esaslarda ürünü satıcıya iade etmekle yükümlüdür. Ayrıca, iade tarihine kadar, ürünü kullanım koşulları ve teknik özelliklerine uygun olarak kullanmakla yükümlüdür. Aksi halde, tüketici cayma hakkını kullanamaz. Mesafeli satış sözleşmesi yönetmeliğinde, cayma hakkının istisnaları da belirtilmiştir.
Bunlar yönetmelikte şu şekilde sıralanmaktadır;
- Ürünün fiyatlarında oluşan değişmeler satıcı tarafından değil de piyasalar tarafından belirleniyorsa,
- Ürün, tüketiciye özel olarak üretilmiş bir ürün ise,
- Son kullanma tarihli ve çabuk bozulan bir ürünse,
- Koruyucu malzemeleri açılmış (ambalaj ve kutu gibi) hijyen ve sağlıkla ilgili ürünlerse,
- Ambalajları açılmış dijital içerikli ürünler ve kitaplarsa.
Bunların yanı sıra, süreli yayınlar ve kullanımına başlanmış olan hizmetlerle ilgili sözleşmelerde de cayma hakkı kullanılamamaktadır.
Mesafeli Satış Sözleşmesinin Saklanma Zorunluluğu Var mıdır?
Mesafeli satış sözleşmesi yönetmeliğine göre, ürün teslim edilmiş ve cayma hakkı süresi tamamlanmış olsa bile, mesafeli satış sözleşmesinin 3 yıl boyunca saklanması gerekmektedir. Bu sözleşmeler, hazırlandığı şekilde elektronik ortamda saklanmaktadır.
Yazar : Anıl Can Soysüren
