Maddi Tazminat

Ülkemizde maddi tazminat denilince genellikle, iş veya trafik kazaları akla gelmektedir. Oysa ki birçok nedenden dolayı, zarara uğrayan kişilerin maddi tazminat alma hakları bulunmaktadır. Maddi tazminatın hukuksal boyutu bilinmediğinden, çoğu zaman dava açılmamakta ve büyük oranda hak mağduriyetleri yaşanmaktadır.

Maddi Tazminat Nedir?

Hukuka aykırı bir işlem veya fiilden dolayı, bireylerin malvarlığının eksilmesinin (maddi zararların) giderilmesine maddi tazminat denmektedir. Maddi tazminatın amacı, maddi açıdan zarar gören kimsenin, bu zararının ödenerek mağduriyetinin giderilmesidir.

Maddi Tazminat Davası

Bir kişinin, başka bir kişiye hukuka aykırı ve kusurlu olarak zarar vermesi ve bu zararın maddi açıdan gerçekleşmesi üzerine, maddi zararın tazmin edilmesi istemi ile açılan davaya, maddi tazminat davası denmektedir.

Bir kişinin maddi tazminat davası açabilmesi için gereken bazı şartlar bulunmaktadır. 

Bu şartlar şu şekilde sıralanmaktadır;

• Maddi zararı oluşturacak bir fiilin bulunması
• Maddi zararı oluşturan fiilin hukuk kurallarına aykırı olması
• Hukuka aykırı fiilden dolayı, bireyin malvarlığının zarar görmesi
• Hukuka aykırı yapılan fiilin, eylemi gerçekleştiren kişinin kusurundan kaynaklanıyor olması
• İlliyet bağı uygunluğu.

Maddi tazminat davası ile hangi giderlerin talep edilebileceği, kanunda şu şekilde belirtilmiştir;

• Hukuka aykırı eylem, ölümle sonuçlanmışsa; ölenin yasal mirasçıları, cenaze için yapılan giderleri ve ölümden dolayı ölen kişinin desteğinden yoksun kalan kişilerin uğradığı maddi zararlar
• Hukuka aykırı eylem, bedensel zararla sonuçlanmışsa; tedavi giderleri ve çalışamamaktan dolayı oluşan maddi kayıplar

Maddi tazminat davaları, ispat gerektiren ve uzun süren davalardandır. Bu davalar çoğunlukla çekişmeli geçmekte, zararı veren kişi veya kurumlar zararı ödemekten imtina etmektedir. Bu nedenle maddi tazminat davalarının istenen şekilde ve daha hızlı çözülebilmesi için, tecrübeli bir avukattan hukuki destek alınması gerekebilmektedir. Söz konusu hukuki desteği almak için yapılan, maddi tazminat avukatı İstanbul aramalarında, maddi tazminat davaları üzerinde deneyime sahip avukatların tercih edilmesi gerekmektedir.

Maddi Tazminat Davası Açmak İçin Nedenler

Maddi tazminat davaları, genellikle haksız filler veya sözleşmeye aykırı davranılması gibi nedenlerle açılmaktadır.

Bunların yanı sıra, şu nedenlerden dolayı da maddi tazminat davaları açılabilmektedir;

• İş kazalarından kaynaklanan maddi tazminat davası
• Trafik kazalarından kaynaklanan maddi tazminat davası
• Sözleşmelerin ihlal edilmesinden kaynaklanan maddi tazminat davası
• Suç işlenmesinden kaynaklanan maddi tazminat davası
• Doktorların hatalı uygulamaları nedeniyle açılan maddi tazminat davası
• Haksız rekabetten kaynaklanan maddi tazminat davası
• Görevi kötüye kullanmaktan kaynaklanan maddi tazminat davası
• Boşanma davasıyla beraber açılan maddi tazminat davası
• Telif haklarının ihlalinden kaynaklanan maddi tazminat davası

Bunların yanı sıra, şartların oluşması hâlinde daha değişik nedenlerden de maddi tazminat davaları açılabilmektedir. Maddi tazminat davalarının açılabilmesinde en önemli husus, haksız fiilden dolayı karşı tarafta maddi bir zararın oluşmasıdır.

Maddi Tazminat Açma Süresi

Maddi tazminat talep nedenleri gibi maddi tazminat açma süresi de bu nedenlere göre değişebilmektedir.

Bu kapsamda, kanun tarafından belirlenen maddi tazminat açma süresi, genellikle iki yıl olmaktadır. Boşanma davaları ile birlikte açılabilen tazminat davaları ise en fazla boşanmadan bir yıl sonra açılabilmektedir.

Maddi Tazminat Zamanaşımı

Maddi tazminat davalarında, davanın açılma nedeni ne olursa olsun, zamanaşımı süresi on yıl olarak belirlenmiştir. Tazminat davasının konusuna bakılmaksızın, on yıldan sonra açılan tazminat davaları, otomatik olarak reddedilmektedir.

Maddi Tazminat Davasını Kimler Açabilir?

Maddi zararın oluşma nedeni ne olursa olsun, zarara uğrayan herkesin maddi tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır. Örnek olarak hatalı doktor uygulamasından mağdur olan kimse veya trafik ve iş kazalarında yaralanan herkes, maddi tazminat davası açabilmektedir.

Haksız fiilin ölümle sonuçlanmasında ise, açılacak maddi tazminat davası destekten yoksun kalma tazminatına dönmektedir. Bu durumlarda, ölen kişinin yasal mirasçılarının maddi tazminat davası açma hakkı oluşmaktadır. Maddi tazminat davasının kim tarafından açılacağından çok, nasıl açılacağı da çok önemlidir. 

Bu nedenle dava açılırken yazılacak dilekçe ve eklenecek belgeler çok önem arz etmektedir. Bu da, iyi bir hukuk desteği ile olabilmektedir. Bu konularda dava açmak için maddi tazminat avukatı İstanbul aramalarında, seçilecek avukatın bu davalardaki daha önceki başarı durumlarına bakılması gerekmektedir. Tazminat davaları, maddi zarara maruz kalan kişinin ikametgahının bulunduğu yerleşim yerindeki, asliye hukuk mahkemesine açılmak zorundadır. Maddi tazminat davaları, nedenlerine göre değişmekle beraber, ortalama 1,5 ile 2 yıl arasında sonuçlanmaktadır. 

Maddi zarara sebep olan eylemlerden dolayı, zararı veren kişi ceza mahkemesinde yargılanıyorsa, tazminatın alınması için bu mahkemenin sonuçlanması beklenmektedir. Ayrıca delilerin toplanması, bilirkişinin değerlendirmelerinin alınması ve resmi kurumlardan istenilen evrakların gelme süreleri de dava süresini etkilemektedir.

Maddi Tazminat Nasıl Hesaplanır?

Maddi tazminat davalarında en önemli hususların başında, maddi tazminat hesaplama yöntemi gelmektedir. Bu konuda hakimlere önemli görev düşmektedir. Belirlenecek maddi tazminatın miktarı, zarara uğrayan kişinin zararını telafi edecek ama haksız kazanç sağlamayacak bir miktarda olması gerekmektedir.

Kanun, maddi tazminat hesaplama konusunda dava hakimine önemli bir takdir yetkisi bırakmıştır. Bu nedenle hakimler, tazminat miktarını belirlemek için bazı kriterleri kullanmaktadırlar. 

Bu kriterlerden en önemlileri şu şekilde sıralanmaktadır;

• Olayların olağan akışı
• Haksız fiilin nasıl işlenmiş olduğu
• Zarar gören kişi veya kişilerin, söz konusu fiilden zarar görmemek için almış olduğu önlemler
• Zarar gören kişi veya kişilerin, zarar teşkil eden eylemde kusurlarının bulunup bulunmadığı. Eğer kusurları bulunuyorsa, bu kusurun oranı da tazminat miktarının belirlenmesinde etkili olmaktadır.

Tazminat davasına bakmakla görevli olan hakimler, bazı şartlar varsa tazminat miktarını indirebilmektedir. 

Bu şartlar ise şu şekildedir;

• Maddi tazminatı ödeyecek kişinin, maddi imkanlarının kısıtlı olması: Maddi tazminatı ödeyecek kişinin maddi varlık durumu kısıtlı ise ve tazminatın tamamını ödemesi hâlinde, sıkıntıya düşecekse, hâkim tazminat miktarında indirim yapabilir.
• Maddi zarara uğrayan kişi, zarara razı olursa
• Maddi zararın oluşmasında, zarara uğrayan kişinin de kusuru bulunuyorsa: maddi zararın oluşmasını önlemek için zarara uğrayan kişi özen göstermemiş veya gerekli tedbirleri almamışsa, bu kişiyi de olayda kusurlu hale getirir. Tazminat davası hâkimi, bu durumda tazminat miktarını indirebileceği gibi, tamamen tazminatı ortadan kaldırabilir.

Bu yazıyı okuyanlar bunları da okudu