Ekonomik şartlardan dolayı birçok şirket veya firma iflasını ilan etmek durumunda kalıyor. Bu da hem iflasını veren, hem de alacaklılar için birçok mağduriyete neden oluyor. Kanun, bu mağduriyetin ortadan kaldırılması için eskiden iflas ertelemesi yöntemine izin verirken, bu yöntemin kaldırılması ile konkordato ilan etme hakkı verilmiştir. Bu yöntem sayesinde, hem borçlunun hem de alacaklının hakları bir nevi koruma altına alınıyor. Konkordato ile ilgili yeterli bilgi sahibi olunmaması ise, her iki tarafın haklarını koruyamamasına neden oluyor.
Konkordato Nedir?
İflas anlaşması anlamına da gelen konkordato, borçlu olan kişinin mahkemenin güvencesi altında, alacaklılarla anlaştırılmasıdır. Son dönemlerde iflas durumunda olan çok sayıda firma veya şirket iflas ilanı yerine konkordatoyu tercih etmektedir.
Konkordato borçlunun ve alacaklının birlikte korunduğu bir yöntem olduğu için, her iki tarafın da bazı feragatlerde bulunması gerekiyor. Bu kapsamda, borçlu ile alacaklı ya da alacaklılar borcun belirli bir oranının ödenmesi ile ortadan kalkması üzerinde anlaşabilirler. Mevcut borcun, belirli bir ödeme takvimine yani vadelere göre ödenmesi üzerinde de anlaşılabilir. Bu durumlarda konkordato ilanı gerçekleşebilir.
Konkordato sadece borçlunun borcunu ödeyememesi durumunda ilan edilmez. Borçlu borcunu ödemek isterken, bu borcun ödemesi işletmeyi çok ağır ekonomik zorluklara mecbur bırakabilir, hatta işletmenin faaliyetlerinin devam etmesine engel de olabilir.
Bu durumlardan kurtulmak için de konkordato ilanı seçilebilecek en iyi yöntemler arasındadır. Özellikle birden fazla alacaklının mevcut olduğu durumlarda, bazı alacaklılar alacağını tahsil edebilirken, bazıları ise alacağını tahsil edemezler. Bu yöntem sayesinde, alacağını tahsil edemeyen alacaklıların da hakları korunmuş olur.
Konkordato Şartları Nelerdir?
Konkordato ilan edilmesi için, borçlunun borcunu ödeyemeyecek durumda olması gereklidir. Bunun yanında, mahkemenin konkordato ilanını kabul etmesi için, bazı şarlar bulunmaktadır.
Bu şartlar, genel olarak şu şekilde sıralanabilir;
- Borçlu olan kişinin, anlaşma sonrasında karar verilen miktarı ödemesi yani dürüst olması.
- Borçlu, mevcut borcun en az %50’sini ödemeyi taahhüt etmelidir.
- Karar verilen ödeme ile borçlunun ekonomik gücünün orantı içinde olması gerekiyor.
- Konkordatoyu, alacaklıların en az üçte ikisinin kabul etmesi gereklidir.
Bunların yanı sıra, borçlunun konkordatonun onaylanması durumunda, üzerinde anlaşılan miktar için uygun bir teminat vermesi de gereklidir.
Kimler Konkordato Talep Edebilir?
Hem borçluların hem de alacaklıların konkordatoyu talep etme hakkı bulunuyor. Alacaklılar bu yöntemi ancak, iflasa tabi olan borçlular hakkında talep edebilirler. Kanunda, borçlu için herhangi bir sıfat belirlenmemiştir, tacir ya da tüzel olsun tüm gerçek kişilere bu hak tanınmıştır.
Konkordato Nasıl İlan Edilir?
Konkordato ilan etmek isteyen firma ya da şirket, bu talebini bir dilekçe ile ilgili mahkemeye iletir. Borçlu olan taraf, resmi ve onaylı bilançosu ile borcunu nasıl ödeyebileceği ile ilgili projeyi de eklemelidir. İlgili mahkeme, borçlu tarafın talebini değerlendirmeden önce bir bilirkişi veya danışma firması ile anlaşır ve gizlilik sözleşmesi imzalatır.
Bilirkişinin incelemesi sonucunda, mahkeme borçlunun söz konusu borcu ödeyebileceği kanaatine varırsa, geçici olarak 3 aylık konkordato süresi verir. Mahkeme bu süre ile birlikte, sürecin işletilmesi için bir komiser atar. Bu süre zarfında, konkordato komiseri bir dosya hazırlar ve mahkemeye sunar. Gerekiyorsa iki aylık ilave bir süre verilebilir. Mahkemenin konkordato talebini onaylaması durumunda ise, bir yıllık kesin süre verilir.
Konkordato Komiserinin Görevleri Nelerdir?
Başvuru merciinin üç aylık geçici konkordato süresi vermesi ile birlikte atadığı komiserin, bu süre zarfında kanunda belirtilen görevleri yapması gerekiyor.
Bu görevlerin başlıcaları şu şekilde sıralanıyor;
- Defter tutulması: Borçlunun ekonomik durumunun belirlenmesi için, malvarlığının deftere kaydedilmesi.
- İlanı yapmak: Bu ilanda alacaklılara alacaklarını beyan etmek ve konkordato ile ilgili teklifi görüşmek için yapılacak olan toplantıya davet bulunur.
- Alacakların bildirilmesini sağlamak: Konkordato komiseri, verilen süreden önceki alacaklarını bildirmeleri için alacaklılara 20 günlük süre verir. Bu süreden sonraki talepleri ise değerlendirmeye almaz.
- Alacakları incelemek: Konkordato komiseri alacaklıların bildirdiği alacakları incelemek için, borçlu ile bir araya gelir.
- Alacaklıları toplamak: Komiser alacaklıları toplayarak, yapılan teklifi incelemelerini sağlar. Söz konusu konkordato tutanağını imzalamayan ya da en geç 10 gün içinde kabul beyanında bulunmayan alacaklılar, konkordatoyu kabul etmemiş sayılırlar.
Konkordato komiseri, konkordatonun kabulü için iki şart arar. Bunlar; alacaklılardan en az üçte ikisinin kabul etmesi ve bu kişilerin alacağın en az üçte ikisinin alacaklısı olmasıdır.
Konkordato Süreci Nasıl Tamamlanır?
Mahkeme şartların oluştuğuna kanaat getirirse konkordatonun ilanına karar verir. Bu kararın içinde, alacaklıların 7 gün içinde itiraz hakkı da bulunur. Bu süre içinde dava açmayan alacaklıların hakları yok sayılır. Mahkemenin verebileceği diğer bir karar ise şartların oluştuğuna kanat etmediği için, konkordato talebinin reddidir.
Mahkemenin ret kararı vermesi ile birlikte, yedi gün içinde alacaklılardan herhangi biri borçlunun iflasını talep edebilir. Mahkeme bu talep karşısında doğrudan iflas kararı vermek zorundadır.
Konkordato Türleri
Kanunda konkordato türleri üç ana başlıkta toplanmaktadır. Bunlar; yapılış zamanına göre konkordatolar, yapılış biçimine göre konkordatolar ve adi konkordatolardır.
Yapılış zamanına göre konkordatolar şu şekilde sıralanabilir;
- İflas dışı konkordato: Bu tür konkordato, iflas durumunda olan borçlunun iflas gerçekleşmeden önce talep etmesidir. Konkordatonun alacaklılar tarafından kabulü ile borçlunun iflası engellenmiş olur.
- İflas içi konkordato: Borçlu için iflas kararı verilmiş fakat borçlar tamamen dağıtılmamışsa, borçlu bu durumda konkordato talebinde bulunabilir. Talep kabul edilirse, iflas süreci durdurulur.
- Mal varlığının terki ile gerçekleşen konkordato: Bu yöntem ise, borçlunun mal varlığını, alacaklı olan kişilere devretmesi ile uygulanır. Alacaklılar böylece alacaklarını mal varlığı üzerinden tahsil edebilirler.
Yapılış biçimine göre konkordatolar şu şekilde sıralanabilir;
- Tenzilat konkordatosu: Bu konkordatoda, alacaklılar belli oranda alacaklarından feragat ederler ve borçlu geri kalan miktarı ödeyerek borcunu ödemiş sayılır.
- Vade konkordatosu: Bu durumda ise alacaklılar alacaklarından feragat etmezler fakat alacaklarını anlaşılan bir vadeye yaymayı kabul ederler.
- Karma konkordato: Bu durum, borçlunun borcunu ödemeye ekonomik gücünün olmadığında uygulanır. Karma konkordato hem alacaklardan belirli bir oranda feragat, hem de kalan borcun vadeye bölünmesi ile gerçekleşir.
Adi konkordato ise, iflas dışı konkordatoya verilen diğer bir addır ve iflastan önce yapılır. Adi konkordato iflastan önce yapıldığı için, iflası önleyen bir konkordato türü olarak kabul edilir.
Konkordato İçin Gereken Belgeler
Borçlu olan kişinin konkordato ilanı talep etmek için, öncelikle talebini beyan eden dilekçe ile başvurması gereklidir. Borçlu bu dilekçe ile birlikte, konkordato ön projesini de sunmalıdır. Bu projede; borcunu hangi şartlarda ödeyebileceğini, talep ettiği vade ya da feragat miktarını ve ödeme için mal varlığından satış yapıp yapmayacağı gibi hususları belirtmelidir.
Borçlu, ekonomik durumu ile mal varlığını gösteren onaylı belgeleri de mahkemeye iletmelidir. Borçlunun ayrıca, alacaklıların listesi ile alacak miktarlarını gösteren belgeleri de vermesi gerekmektedir. İlk başvurudan sonra, konkordato komiserinin talep ettiği belgeler de borçlu tarafından istenilen süreler içinde verilmesi gerekir.
Konkordato İçin Nereye Başvurulmalıdır?
Konkordato ilanını talep eden borçlu veya alacaklı, başvurusunu asliye ticaret mahkemesine yapmak zorundadır. Müracaat, başvuru yapan kişinin ikamet ettiği bölgedeki yerde bulunan asliye ticaret mahkemesi olmalıdır. Söz konusu ikamet bölgesinde, Asliye ticaret mahkemesinin bulunmaması durumunda, Asliye hukuk mahkemesine de konkordato başvurusu yapılabilir.
Konkordatonun Feshi Nasıl Olur?
Konkordato iki şekilde feshedilebilir. Bunlardan birincisi, borçlunun vadesi geldiği halde borcunu ödemesi nedeni ile alacaklı tarafından dava açılması ile gerçekleşir. Bu durumda alacaklı olan kişi, kendi adına konkordatoya fesih davası açarak, icra işlemi başlatabilir.
Burada borçluya davanın açıldığına dair bilgi verme şartı yoktur. Mahkeme açılan dava sonucunda, sadece dava açan alacaklı için konkordatonun feshine karar verebilir. Davayı açan alacaklının, davanın sonucunu beklemeden icra işlemini başlatma hakkı bulunmaktadır.
İkinci fesih şekli ise, konkordatonun tamamen feshedilmesidir. Burada borçlunun kötü niyeti aranır. Borçlu bazı alacaklılarla patra karşılığı anlaşarak, üçte ikilik çoğunluğu sağlamış ve mali durumundan daha düşük bir ödeme planı ile konkordatoyu onaylatmış olabilir. Mahkeme bu durumda, konkordatoyu tamamen fesheder ve tüm alacaklıların borçlu hakkında icra işlemi gerçekleştirme hakkı doğar.
Konkordato İlanından Doğan Sonuçlar Nelerdir?
Mahkeme tarafından konkordato talebi haklı bulunup onaylandıktan sonra hem alacaklılar hem de borçlular için bazı sonuçlar doğurur. Bunlardan ilki, alacaklıların bu süre zarfında borçlu hakkında talep yapamamasıdır.
İkincisi ise borçlunun konkordato komiserinin onayı olmadan, malvarlığı üzerinde tasarruf yapamamasıdır. Bunlardan bazıları; kefil olmak, mallarını rehin ettirmek ve gayrimenkullerini satmak gibi sayılabilir.
Konkordatonun Kaldırılması Nedir?
Asliye ticaret mahkemesi tarafın verilmiş olan kesin mühlet süresi ile konkordato kararı kaldırılabilir. Bunun için; borçlunun dürüst davranmayarak ödemelerini yapmaması, sürecin başarılı olamayacağı kanaati ve borçlunun komiserin talimatlarına uymaması gibi nedenler bulunmalıdır.
Dilerseniz iş hukuku sayfasına da göz atabilir ve avukata sor sayfası üzerinden merak ettiklerinizi bize sorabilirsiniz.
Yazar : Anıl Can Soysüren
