İnternet sisteminin ve buna paralel olarak da sosyal medya platformlarının yaygınlaşması, kişisel verilerin kaydedilmesi suçu ile açılan davalarda atışa neden oluyor. Kişilerin izni alınmadan kaydedilen bu kişisel veriler, ticari amaçlardan şantaja kadar çeşitli menfaatler için kullanılabiliyor.
Türk ceza kanununda kişisel verilerin kaydedilmesi suçu ile ilgili düzenlemeler ve ağır cezalar bulunmasına rağmen, suç oranlarında azalma yerine artış oluyor. Bunun nedeni ise, konu ile ilgili bilgisi olmayanların, dava açmamalarından ve dolayısı ile de mağduriyetlerine katlanmalarından kaynaklanıyor.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu Nedir?
Kişilerden izin alınmadan, hukuka aykırı bir biçimde kişisel verilerinin kayıt edilmesi, Türk ceza kanununda kişisel verilerin kaydedilmesi suçu olarak tanımlanıyor. Bu suçun oluşması için, üç unsurun var olması gerekiyor. Bunlardan ilki, kaydedilen verilerin kişisel veri olarak kabul edilmesidir. Örnek olarak bir kişinin kendisinin yayınladığı ve aleni olan veriler, kişisel veri niteliğini taşımamaktadır. İkinci unsur, kişisel verilerin sahibinden izin alınmadan kaydedilmiş olmasıdır. Üçüncü unsur ise, kişisel verilerin kayıt işleminin hukuk kurallarına uygun olarak yapılmış olmasıdır.
Hangi Bilgiler Kişisel Veri Olarak Kabul Edilir?
Kişilere ait bilgilerin, kişisel veri sayılabilmesi için sır olmaları gerekmez. Kişisel verilerin korunması kanununda, kişisel veri olarak kabul edilebilecek veriler sırlanmıştır.
Bunlardan bazıları şu şekildedir;
- Nüfus bilgileri (TC. kimlik nu., adı ve soyadı, anne ve baba adı, doğum yeri ve doğum tarihi gibi).
- Adli sicil kaydı.
- Eğitim durumu, medeni hali ve mesleği.
- Banka hesap bilgileri, kredi kartı bilgileri ve hisse senetleri ile hesapları.
- Telefon numarası ve elektronik posta adresi.
- Kan grubu ve parmak izi.
- DNA’sı (kan, tükürük, tırnak ve saç teli gibi numuneleri).
- Ahlaki ve cinsel eğilimleri.
- Sağlıkla ilgili bilgileri (rahatsızlıkları, sağlık raporları ve engel durumu gibi).
- Etnik kökeni.
- Suç geçmişleri.
- Siyasi eğilimleri ve sendika bilgileri.
Kişilerin sosyal medya ve e – posta şifreleri ile sitelerdeki ziyaret istatistikleri de kişisel verilerin korunması kanununda kişisel veri olarak kabul ediliyor.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu Şikâyet Süresi ve Zamanaşımı
Kanunda, kişisel verilerin kaydedilmesi şikâyete bağlı suçlar arasında sayılmamaktadır. Bu nedenle de, davanın açılabilmesi için gerekli bir süre sınırı bulunmaz. Cumhuriyet savcıları, bu suçla ilgili davaları, kendiliğinden başlatabilirler. Her ne sebeple olursa olsun, kişisel verilerin kaydedilmesiyle ilgili davanın, en geç sekiz yıl içinde açılması gerekir. Aksi halde, sürenin aşılmasından sonra bu konu ile ilgili açılacak davalar, düşme ile sonuçlanır.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunun Cezası
Kişisel verilerin, hukuk kurallarına aykırı olarak kaydedilmesinin cezası, bir yıl ile 3 yıl arası hapistir. Cezanın verilmesinde, kişisel verilerin türü önem arz etmez. Kişisel veri olarak kabul edilen tüm verilerin kaydında aynı oranda cezalar verilir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal ve Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ile kişisel verilerin kaydedilmesi suçları, genellikle birbiri ile karıştırılan iki suç türüdür. Bir kimsenin özel alanı ile ilgili kaydedilen tüm veriler, kişisel verilerin hukuka uygun olmayan şekilde kaydedilmesi kapsamına girmez. Bir kişinin çıplak halinin görüntüsü kaydedilirse, kişisel veri olmadığı için, özel hayatın gizliliğini ihlal suçuna girerken kişisel verilerin kaydedilmesi suçları kapsamında yargılama yapılmaz.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunda Cezayı Artıran Nedenler
Kanunda, kişisel verilerin kaydedilmesi kapsamında cezayı artıran iki neden sayılmaktadır. Bunlardan ilki, söz konusu suçu işleyen kimsenin kamu görevlisi olmasıdır. Kamu görevlisi olan bu kimse, kişisel verileri kamunun kendisine sağladığı olanakları kullanarak elde ettiğinden bu durum, cezanın artırılarak verilmesini gerektirir. Bu durumda ceza %50 oranında artırılarak verilir. İkincisi ise, söz konusu suçu işleyen kimsenin bu suçu bir sanat ya da mesleğin sağladığı olanakları kullanarak elde etmesidir. Bu da cezanın artırılarak verilmesini gerektirir. Bu durumda da ceza %50 oranında artırılarak verilir.
Cezanın Ertelenmesi
Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesi suçu için verilen cezalar için cezanın ertelenmesi kararı verilebilir. Bu durum cezanın affı anlamına gelmez. Suçu işleyen kişiler, kanunda belirtilen süre içinde yaşamlarını iyi halli olarak sürdürmek zorundadırlar.
Adli Para Cezasına Çevrilmesi veya Hagb
Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesi suçu için verilen cezayı, hâkim adli para cezasına çevirebilir. Bunun yanı sıra, hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı da verilebilir. Bu da cezayı alan kişinin, bu suçu belirtilen süreler içinde tekrar işlememesi anlamına gelir. Bu süre içinde aynı suç işlenmezse infaz tamamlanmış sayılır, aksi olursa hükmün açıklanmasının geri bırakılan hüküm de eklenerek ceza infaz edilir.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunda Mahkemenin Verebileceği Kararlar
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunda mahkemenin verebileceği karar, kanunda belirtilen bir yıl ile 3 yıl arası hapistir. Hâkim bu cezayı adli para cezasına çevirebilir, erteleyebilir ya da koşullar uygunsa hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı da verilebilir.
Dilerseniz kişisel verilerin korunması kanunu (kvkk) sayfasına da göz atabilirsiniz.
Yazar : Av. Anıl Can Soysüren
