Kiraya verilen malın kullanma ve yararlanma haklarının bir bedel muadilinde başka kişilere devredilmesi sonucu imzalanan kira sözleşmesi şahsi hak doğurucu bir anlaşmadır. Bu tür sözleşmeler yazılı ya da sözlü olarak yapılabilmektedir. Sözlü olarak yapılan kira sözleşmesinin ispatlanma zorunluluğu olmaktadır.
Adi kira sözleşmesi olarak adlandırılan sözleşme çeşidinde kiracı ve mal sahibi arasında akdedilen anlaşma süresinin sona ermesine rağmen kiracılık ilişkisi devam etmesi durumunda belirli süreli sözleşme belirsiz süreli sözleşme şeklini almaktadır.
Kira sözleşmesinin yapıldığı mal, konut veya işyeri ise bu durumda uyulacak kurallarda değişiklik olurken kira sözleşmesinin uzama koşulları kiracının 15 gün önceden bildirim yapmadığı durumlarda geçerlidir.
Kiracı yazılı bildirim yolu ile 15 gün önceden fesih işlemi gerçekleştirmediği takdirde sözleşme kendiliğinden uzar. Bu süre aynı şartlar geçerli olmak kaydıyla 1 yıldır. Bir yılın sonunda şartların aynı olmasına bağlı olarak sözleşme tekrar uzayacağından sözleşmenin geçerliliğini kaybetmesi istendiğinde feshedilmesi zorunluluktur.
Kiracı ve kiraya veren arasındaki ilişki bazı kurallara bağlı olarak tesis edilirken kiracı kiraya verenden yazılı izin aldığı takdirde kira işlemini devredebilmektedir. Kiraya verenin haklı bir nedene sahip olması durumunda bu işlem gerçekleştirilemez. Aksi durumda kiracının böyle bir hakkı vardır. Bunun yanı sıra kiracının müteselsil sorumlu olarak en fazla 2 yıl boyunca yükümlülüğü devam eder ve kira bedelinden mesul tutulur.
Kira Sözleşmesi Nedir?
Mal sahibi ile kiracı arasında düzenlenen ve matbu evraklardan oluşan kira sözleşmesi kanuni değeri olan bir belgedir. Kira sözleşmesi Word olarak indirilmek istendiğinde bilgisayarlar aracılığı ile bu işlem gerçekleştirilebilmektedir.
Kira sözleşmesi Türk Borçlar Kanunu ile tanımı belirlenmiş bir anlaşma türüdür. Kiraya veren kira sözleşmesi ile bir malın kullanılması ve ondan yararlanılmasına yönelik olarak hakları kiracıya devreder. Kiracı da buna mukabil kira bedelini ödemeyi taahhüt eder.
Kira sözleşmesi örneği Word ihtiyacı oluştuğunda bu tür bir belge bilgisayar üzerinden temin edilebilmektedir. Dosya halinde indirilen belge yazıcıdan çıktı alınarak kullanılabilir hale gelir.
Kira Sözleşmesi Ne İşe Yarar?
Kira sözleşmesi mal sahibi ile kiracı arasında yapılan bir anlaşma türüdür ve bu anlaşma belirli kurallar çerçevesinde düzenlenir. Kanun koyucu tarafından kaidelerin belirlenmiş olması dolayısı ile de her iki taraf bu kurallara uymakla yükümlü tutulur.
Kira sözleşmesi mal sahibinin malından gelir elde etmesine yararken kiracı tarafından da kiralananın kullanılması ve yarar sağlanması hakkını kendisine devreder. Kira sözleşmesi resmi bir belgedir ve hukuki açıdan değer taşır.
Bu belge karşılıklı olarak ortaya çıkabilecek anlaşmazlıklar sırasında mahkemelere ibraz edilmek zorunda olan evraklardan biridir. Hukuki değeri sebebi ile de hazırlanırken kurallara riayet edilmesi gerekmektedir. Kira sözleşmesi pdf formatında da bilgisayar aracılığı ile indirilip çıktısı alınabilecek bir belgedir.
Belgenin resmi değer taşıması için taraflarca onaylanması zorunludur. Islak imzalı olarak beyan edilmesi gereken kira sözleşmelerinin hukuki değer taşıyabilmesi için ayrıca damga vergilerinin de ödenmiş olması gerekmektedir.
Kira sözleşmesi damga vergisi vergi dairelerine yatırılması gerekli olan bir bedeldir. Kiraya veren ya da kiralayan tarafından ödenen bu verginin ardından kontratın hukuki bir niteliğe kavuşması söz konusudur. Bundan dolayı da kira sözleşmesi taraflar arasında hazırlanırken bazı kaideler çerçevesinde hareket edilir.
Kira Sözleşmesi Türleri Nelerdir?
Kira sözleşmesi hazırlanırken 3 farklı türde sözleşme örneğinden söz etmek mümkündür. Kira sözleşmesi çeşitleri aşağıdaki şekildedir:
- Adi Kira Sözleşmesi
- Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmesi
- Ürün Kira Sözleşmesi
Kira Sözleşmesinde Neler Yer Alır?
Kira sözleşmesi kiraya veren taraf ile kiracı arasında imzalanan bir anlaşmadır. Bu kontratta yer alan bilgiler de taraflara ait verilerdir. Kira sözleşmesi nasıl yapılır? Merak edilenler arasında yer alırken sözleşme matbu olarak basılmış evraklardan oluşur.
Bu belgelerin üzerinde yer alan bilgiler kişilerin adı soyadı bilgilerinin yanı sıra iletişim adresleri ve telefonlarıdır. Ayrıca tarafların kimlik numaraları da sözleşme üzerinde yer alır. Sözleşmeye kefil olarak imza atacak kişilerin bulunması durumunda bunlarla ilgili bilgilerin de kontratta yer alması gerekir.
Sözleşmede yer alacak bilgiler arasında taşınmazda bulunan demirbaş eşyalar vardır. Bu tür eşyalar kombi, davlumbaz, fırın gibi ürünler olabilmektedir. Bunların dışında da çeşitli ürünler demirbaş olarak bırakıldığında sözleşme ile kayıt altına alınması gerekir.
Sözleşmede; ödenen depozito miktarı, kiranın hangi tarihlerde ödeneceği, kimin adına ve hangi hesaba yatırılacağı gibi çeşitli bilgiler yer alır. Kira sözleşmeleri kiraya veren ile kiralayan arasında imzalanan belgelerdir ve hukuki niteliğe sahiptirler.
Kira sözleşmelerinde ortaya çıkabilecek anlaşmazlıklarda hangi mahkemelerin yetkili olduğu ve kiracı ile mal sahibinin uymakla yükümlü oldukları yasalar da yer alır. İki nüsha halinde düzenlenen bu anlaşmalar tarafların imzalaması ile geçerlilik kazanır.
Kira Sözleşmesi Nasıl Hazırlanır?
Kira sözleşmesi nasıl doldurulur? Sorusuna yanıt aranırken bu sözleşme matbu bir evraktır ve bundan dolayı da üzerinde yer alan bilgilerin tamamlanması gerekir. Kira sözleşmesi üzerinde kiraya verenin kimlik bilgileri yer alırken kiracının da kimlik bilgileri kısmı doldurulmaktadır.
Tarafların kimlik numaraları ve iletişim adresleri kısmı yazılacaklar arasında yer alır ve bunun yanı sıra kiranın başlangıç tarihi, bir yıl süre ile geçerli olduğu ve yıllık toplam kira bedeli evrak üzerinde hazırlanan bölümlere işlenir.
Kefil olması durumunda kefilin de isim ve adres bilgileri girilir. Taraflar arasında hazırlanan kira sözleşmesinde teslim alınan malla ilgili yazılması gerekenler varsa yazılır. Demirbaş eşya teslimi ya da özel olarak bırakılan eşyalar varsa bunlar sözleşmede belirtilir.
Teslim alınanın genel durumu hakkında da bilgi verilir. Bundan dolayı da boyalı ya da hasarlı olup olmadığı yapılacak bir tadilat varsa bu işlemler kontratta belirtilir. Mülk sahibi ile kiralayan arasında düzenlenen bu sözleşmeler hazırlanırken mülkün cinsi, adresi gibi bilgilere de yer verilmektedir.
Ayrıca kiracının kirayı yatıracağı mülk sahibinin banka hesap numarası yazılanlar arasındadır. Mülkle ilgili herhangi bir tadilat yapılacaksa bu durum ayrıntılı olarak kontrata işlenir. Kira sözleşmesi iki nüsha halinde hazırlanması gereken bir belgedir.
Her nüshaların taraflar arasında imzalanmış olması bir zorunluluktur. Bundan dolayı da belgelerin tamamında kiraya veren ve kiracı imzaları yer alır. Kira sözleşmesi nasıl hazırlanır? Merak edilenler arasında yer alırken kontrat matbu olduğu için üzerindeki bölümler hazır olarak gelir.
Yazılı bölümlerin karşılığında kiracı ve mal sahibini ilgilendiren bilgiler karşılıklı olarak doldurulur. Bu bilgilerin dışında ilave edilmek istenenler yazılı olarak kontrata ilave edilebilir. Kontrat içeriğinde tarafların yükümlülükleri, uymakla sorumlu oldukları kanunlar belirtilir.
Taraflar arasında ortaya çıkabilecek anlaşmazlıklar karşısında hangi mahkemelerin yetkili olduğu ve yıllık kira artırım oranları kira sözleşmesi içeriğinde yer alan bilgiler arasındadır. Tarafların belgeyi doldurmasının ardından karşılıklı olarak imzalamaları ile belge geçerlilik kazanır.
Kanuna göre birden fazla kişi tarafından imzalanmış olan kağıtların damga vergisi ödemesi yapılacağı zaman tarafların tamamı müteselsilen sorumlu tutulmaktadır. Bunun gerçekleştirilmesi ile hukuki değere kavuşan kira sözleşmesi malın kullanım ve yararlanma haklarının kiracıya devredildiğinin bir ifadesi olur.
Kira sözleşmesinde yer verilen bir diğer bilgi de depozito olarak alınan bedeldir. Mal sahibi bir güvence bedeli olarak da düşünülen depozitoyu kiracıdan aldığında bunun da kontrata işlenmesi gerekir. Depozitonun miktarı ve hangi şartlarda iade edileceği de belirlenenler arasında yer alır. Güvence bedeli olarak adlandırılan depozito ise 3 aylık kira bedelini geçmeyecek şekilde alınabilmektedir.
Kira Sözleşmesi Feshi
Kira sözleşmesi fesih işlemleri söz konusu olduğunda kanun koyucu tarafından belirlenen koşullar kiraya veren açısından kısıtlı olması ile dikkat çeker. Kiraya veren keyfi olarak sözleşme sonlandırması yapamaz bunun yanı sıra 10 yıldır devam eden sözleşmelerde geçerli olmak üzere sözleşme bitiminden 3 ay önce bildirim yapmak sureti ile sözleşme fesih hakkı vardır. Bu işlem sırasında mal sahibi bir gerekçe göstermek zorunda değildir ve bu hak kiraya verene tanınan bir haktır.
Konut ve çatılı işyeri olarak hazırlanan sözleşmelerin fesih işlemleri yazılı olarak yapıldıklarında geçerliliğe sahiptir. Sözleşmede fesih bildirimi ile ilgili bir düzenleme olması durumunda buna göre hareket edilirken herhangi bir düzenleme yoksa belirli süreli sözleşmelerin bitiminden en az on beş gün öncesine kadar olan süreler için bildirim yapılması zorunluluk olarak kabul edilmektedir.
Kiralayan ise sözleşme feshi gerçekleştirmek istediği takdirde hiçbir geçerli neden öne sürmeksizin kira sözleşmesinin süresinin bitiminden 15 gün önce bildirim yapmak koşulu ile sözleşmeyi sonlandırabilmektedir.
Kira sözleşmesi işyeri için kanun koyucu buranın tanımını yaparken konuttan ayrı tutar. İşyeri olarak adlandırılan yerler için çatılı olma zorunluluğu vardır. Kişinin ticari faaliyetlerini yürüttüğü ya da mesleğini icra ettiği mekanlar söz olduğunda iş yerinden söz edilir.
Borçlar Kanunu’nun 339 ve 356. maddeleri uyarınca konut ve çatılı işyerleri ile ilgili konuların düzenlendiği görülmektedir.
Kira sözleşmesi artış oranı ile ilgili olarak da kanunlara göre hareket edilmektedir. Yenilenecek olan kira döneminde belirlenen kira bedelleri bir önceki yılın tüketici yat endeksi dikkate alınarak hesaplanır. On iki aylık ortalamalar hesaplanır ve değişim oranının geçmemesine dikkat edilir. Bir yıldan uzun süreli kira sözleşmeleri için de bu kural geçerlidir.
Konut ve çatılı iş yerlerini ilgilendiren kira sözleşmelerinde artış yapılabilmesi mümkün olan üst sınır bir önceki seneye göre hesaplanmaktadır. Tüketici fiyat endeksinin on iki aylık artış oranlarının ortalaması değişim oranını belirler. Kiracı ve kiraya veren dilediği takdirde bu oranın altında da bir artış oranını uygulayabilmektedir.
Kira bedelinin döviz ile belirlenmiş olduğu durumlarda da kira bedelleri üzerinde 5 yıllık süre geçmeden herhangi bir değişiklik yapılamamaktadır.
Kira sözleşmesi ayni hak mıdır? Sorusu merak edilenler arasında yer alırken kira sözleşmesi ayni hak olarak kabul edilmemektedir. Kira sözleşmesi ile ortaya çıkan ilişkiler herkese karşı değildir. Kiraya veren ve kiracı arasında gerçekleşen bu anlaşma ayni haklar kapsamında değerlendirilmemektedir.
Dilerseniz kamulaştırma hukuku ve kentsel dönüşüm hukuku sayfalarına da göz atabilirsiniz.
Yazar : Anıl Can Soysüren
