İzinsiz Ses veya Görüntü Kaydı Alma Davası
Teknolojinin ilerlemesine paralel olarak, cep telefonları kullanılarak bile çok kolay bir şekilde ses ve görüntü kaydı yapılabilir hale gelmiştir. Birçok kişi, gerektiğinde delil olarak kullanabilmek için, izinsiz ses veya görüntü kaydı yapmaktadır. Bu kayıtlar, bir gereklilik sonucunda ya da hukuki olarak elde edilmediği için, mahkemeler tarafından delil kabul etmez ve suç teşkil eder. Bu nedenle de, çok sayıda izinsiz ses veya görüntü kaydı alma davası açılmaktadır.
İzinsiz Ses veya Görüntü Kaydı Almak Suç mudur?
Ceza kanununda, hukuka uygun olmayarak izinsiz ses veya görüntü kaydı almak suç olarak değerlendirilmektedir. Kanunda bu eylem, özel hayatın gizliliğinin ihlali suçu kapsamına girmektedir. Bu suç, kişinin yaşam alanında ve kişisel olarak gerçekleştirdiği eylem ve faaliyetlerinin, izin alınmadan ses ve kaydının yapılması şeklinde oluşmaktadır.
Ayrıca, elde edilen ses ve görüntü kayıtlarının ifşa edilmesi ise, suçun nitelikli haline girmekte ve daha ağır cezalar verilmektedir. Anayasamızda, herkesin özel hayatına ve yaşam alanına saygı duyulması hakkı bulunmaktadır.
Hukuksuz olarak izinsiz ses veya görüntü kaydı bu hakkın kullanılmasını engellediği için, aynı zamanda anayasal bir suç olarak da değerlendirilebilir. Bu kapsamda, özel hayatlarının gizliliğinin ihlal edildiğini tespit edenler, izinsiz ses veya görüntü kaydı alma davası açabilirler.
İzinsiz ses veya görüntü kaydı almanın suç teşkil etmesi için bazı temel unsurların da olması gereklidir. Bunlar; yarar sağlanması, başkaları ile paylaşılması, üçüncü şahısların bilgilenmesini sağlamak ve basın yolu ile yayma olarak sıralanabilir.
İzinsiz Ses veya Görüntü Kaydı Almanın Cezası Ne Kadardır?
İzinsiz ses veya görüntü kaydı almanın cezası, özel hayatın gizliliğinin ihlali kapsamında verilmektedir.
Ceza kanununda söz konusu suçlar için verilecek cezalar, şu şekilde sıralanmaktadır;
- Özel hayatın gizliliğini ihlal etme: 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası.
- Özel hayatın gizliliğini ihlal etme, izinsiz ses veya görüntü kaydı alınarak gerçekleştirilmişse: cezalar bir kat oranında arttırılır.
- Özel hayatın gizliliğini ihlal etme, izinsiz ses veya görüntü kaydı alınarak gerçekleştirilmişse ve bu kayıtlar ifşa edilmişse: 2 yıldan beş yıla kadar hapis cezası.
Ayrıca, izinsiz olarak alınan ses veya görüntü kayıtları, basın ya da medya yolu ile ifşa edilmişse de 2 yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilmektedir. İzinsiz kayıt işleminin, bir kamu görevlisi tarafından yapılıp ifşa edilmesi ise, cezanın artırılarak verilmesini gerektirir. Söz konusu kayıtların ifşasından dolayı mağdur olan kişilerin, fail hakkında maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı da bulunmaktadır.
İzinsiz Alınan Ses ve Görüntü Kaydı Delil Olarak Kullanılabilir mi?
İzinsiz olarak alınan ses ve görüntü kaydı, mahkemenin türü ne olursa olsun, bu kayıtlar hukuka aykırı olarak alınmışsa, delil olarak kabul edilmez.
Hukuka uygun olarak izinsiz alınan ses ve görüntü kaydı, ancak şu durumlarda delil olarak kabul edilebilir;
- Bir şahsın kendisi ya da yakınlarına cinsel saldırı, cinsel taciz, tehdit, hakaret, şantaj veya iftira gibi bir suç işlenme durumu mevcutsa: Bu durumda, söz konusu saldırının engellenmesi için izinsiz ses ve görüntü yapılabilir. Bu kayıtlar ise, mahkemelerde geçerli bir delil olarak kabul edilir. Söz konusu durumda haksız bir saldırı bulunmuyorsa, kayıtlar delil olarak kabul edilmez.
- Söz konusu haksız saldırı durumunun aniden meydana gelmiş olması gereklidir. Aksi takdirde yapılan kayıt planlı olarak değerlendirilir ve delil olarak kabul edilmez
- Kaydı yapan kişinin, güvenlik birimlerine başvuru imkânı bulunmamalıdır. Şahsın güvenlik birimlerine başvuru imkânı bulunuyorsa, kanıtların güvenlik birimlerince elde edilmesi gerekir. Bu durum mevcut fakat şahıs güvenlik birimlerine ulaşmak yerine kayıt yapmışsa, kayıtlar delil olarak kabul edilmemektedir.
- Kayıt yapan şahsın, delillerin yok olmasına engel olmak için kayıt yapması ve yaptığı kayıtları güvenlik birimlerine teslim etmesi gerekir. Söz konusu kayıtlar, güvenlik birimleri haricindeki kişilerle paylaşılırsa ya da bu kişilerle paylaşmak için kayıt yapılmışsa bu durum suç oluşturur.
Bunların yanı sıra; alacak davası, tazminat davası ya da boşanma davası gibi davalarda da, iddianın ispat edilmesi maksadı ile sadece bir defa olmak üzere kayıt yapılabilir. Bu kayıtlar da söz konusu davalarda delil olarak kabul edilir. Ayrıca işveren ile işçi arasındaki uyuşmazlıklar veya haksız yere işten atılma ile sonuçlanan süreçlerin, mahkeme aşamasında ispatı maksadı ile yapılmış ses ve görüntü kayıtları da delil olarak kabul edilir. Dedektif bürolarına planlı ve sistematik olarak yaptırılan kayıtlar ise mahkemelerce delil olarak kabul edilmediği gibi aynı zamanda suç oluşmasına neden olur.
İzinsiz olarak alınan ses ve görüntü kaydının hukuki olup olmadığı değerlendirmesi yapılırken bazı kriterler göz önünde bulundurulmaktadır. Bunlar; kaydın gizli yapılıp yapılmadığı, kamuya açık alanda yapılıp yapılmadığı, kayıt edilen konunun kamuya açık olup olmadığı ve kaydın kamu görevlisi tarafından yapılıp yapılmadığı gibi kriterlerdir.
Dava Hangi Mahkemede Görülür?
Kanunda, izinsiz ses veya görüntü kaydı alma davası özel hayatın gizliliğinin ihlali kapsamında değerlendirildiğinden, bu davalara asliye ceza mahkemeleri bakar. Suçun işlendiği yerdeki asliye ceza mahkemeleri, bu kapsamdaki davalara bakmakla yetkilendirilmiştir. Ayrıca, bu suçlar şikâyete tabi olan suçlar kapsamında olduğu için, mağdurun şikâyet dilekçesi ile mahkemeye başvurması gereklidir. Mağdur olan kişinin, şikayetini olayı öğrendiği tarihten başlamak üzere, en geç altı ay içinde yapması gerekmektedir.
Dava Ne Kadar Sürer?
İzinsiz ses veya görüntü kaydı alma davası, delilerin incelenmesi ve gerçekliğinin kanıtlanması gibi uzun bir süreç gerektirir. Hâkim tarafından kayıt edilen ses ve görüntülerin kayıt tarihi ve kimlere ait olduğu ile hangi ortamda gerçekleştiğinin çözümlenmesi için bilirkişi tayini de yapılabilmektedir. Bu da sürecin daha fazla uzamasına neden olabilmektedir. Ayrıca, bu suçlar uzlaştırma kapsamında da bulunmaktadır. Her iki nedenden dolayı da, davalar ortalama bir ile iki yıl arasında sonuçlanabilir. Bu sürenin kısaltılması ve sonucunun olumlu olabilmesi için, bu konularda tecrübe kazanmış bir avukattan hukuki danışmanlık alınması faydalı olacaktır.
İzinsiz Ses veya Görüntü Kaydı Alma Suçları Nelerdir?
Hukuk kuralları dışında ve kanunda belirtilen zorunluluklar dışında, izinsiz ses veya görüntü kaydı alma ayrı ayrı suçların oluşmasına da neden olmaktadır.
Bu suçlar, ceza kanununda şu şekilde sıralanmaktadır;
- Konuşmaların izinsiz olarak dinlemesi ve kayıt altına alınması suçu: bir konuşma iki kişi arasında geçiyor ve taraflardan biri bu konuşmayı kayıt altına almışsa, bu eylem suç teşkil etmez. Kayıt edilen konuşmanın ifşası ise, suç teşkil eder. İki ve daha fazla kişiler tarafından yapılan ve aleni olmayan bir konuşmanın, taraf olmayan kişiler tarafından izinsiz kayıt altına alınması ya da dinlenmesi ise, konuşmaların izinsiz olarak dinlemesi ve kayıt altına alınması suçunu oluşturmaktadır.
- Haberleşme gizliliğini ihlal etme suçu: telefon ya da e mail yolu ile iki kişinin haberleşmesini kayıt altına üçüncü şahıslar, haberleşme gizliliğini ihlal etme suçunu işlerler. Eğer kayıt iletişimdeki taraflardan biri tarafından yapılır ve ifşa edilmez ise, bu durum suç oluşturmaz.
Özel hayatın gizliğinin ihlali suçu ise, özel hayatla ilgili ses ve görüntülerin kaydedilmesi ile gerçekleşir. Kayıt altına alınan ses ve görüntüler, özel hayatı ilgilendirmiyorsa, yukarıda belirtilen suçların kapsamına girer ve bu kapsamda cezalar verilir.
Aleni Konuşma Ne Demektir?
Ceza kanununda konuşmaların kayıt altına alınmasının suç teşkil etmesi için, konuşmaların aleni olmaması şartı bulunmaktadır. Başkalarının duymasını istemeyecek yükseklikte ve gizli olarak yapılan konuşmalar aleni olmayan konuşmalardır. Aleni konuşmalar ise, herkesin duyabileceği seviyede ve açık olarak yapılan konuşmalardır. Kısacası, bir konuşmayı dinlemek için özel bir çaba harcanıyorsa, bu aleni olmayan bir konuşma türüdür.
İzinsiz Ses veya Görüntü Kaydı Alma Suçlarında Zamanaşımı Süresi Nedir?
Ceza kanununda, izinsiz ses veya görüntü kaydı alma suçu için, sekiz yıllık bir zamanaşımı süresi belirlenmiştir. Bu sürenin sonunda yapılacak tüm şikayetler, mahkeme tarafından reddedilir.
Dilerseniz ceza hukuku ve boşanma davası sayfalarına da göz atabilirsiniz.
Yazar: Anıl Can Soysüren
