İnternetin yaygınlaşması ile nerede ise evinde ya da telefonunda internet olmayan kimse kalmamış durumda. Hemen hemen her gün, internet üzerinde ya da sosyal medya platformlarında, yüzlerce haber veya içerik paylaşımı yapılıyor. Özellikle haber paylaşımı yapan siteler, bilerek ya da bilmeyerek bazı haberleri abartılı ya da yanlış yorumlayarak paylaşıyorlar. İnternet ortamında çok fazla bu kapsamda site bulunduğu için, diğer sitelerden daha fazla ilgi çekmek için tanınmış kişiler ile de yalan ya da abartılı haber paylaşımında bulunuyor.
Yayınlanan yalan haberler ise özellikle sosyal medyada çok hızlı yayılarak, milyonlarca kişiye ulaşıyor. Hatta yalan ama olumsuz bir haber paylaşımından sonra, kullanıcılar söz konusu kişi hakkında olumsuz paylaşımlar yaparak linç kampanyası başlatıyorlar. Bu da, haklarında yalan haber ya da içerik yayınlanan kişileri olumsuz etkiliyor, hatta kişilik hakları bile zedelenebiliyor. Bu nedenle de konunun mağduru olan kişiler, internetten haber – içerik kaldırma yollarını arıyorlar.
5651 sayılı kanun bu kapsamda, yalan haber ve içeriklere karşı kişilerin kişilik haklarını koruma kapsamında, internetten haber – içerik kaldırma yolunu açmıştır. Söz konusu yalan ve abartılı haberlerin internet ortamından kaldırılması için, gerekli mahkemelere dava açılması yeterli olmaktadır.
İnternetten Haber Kaldırma Davası Nasıl Açılır?
Yalan veya abartılı haberlerden dolayı, kişilik haklarının zarar gördüğünü iddia eden şahıslar, bu haberlerin durdurulması ve kaldırılması için, sulh ceza mahkemelerine internetten haber kaldırma davası açabilirler.
Mağdur olan şahıslar, internetten haber kaldırma davası açarken, mutlaka söz konusu abartılı ya da yalan haber yapan internet sitesinin merkezinin bulunduğu yerdeki sulh ceza mahkemesine başvurmalıdır. Sulh ceza mahkemesi, kendisine ulaşan şikâyet dilekçesini değerlendirerek, öncelikle söz konusu habere erişimin engellemesini sağlayabilir.
Mahkeme daha sonra, şikâyeti haklı bulursa ilgili sitenin söz konusu haberi kaldırmasına hükmedebilir. Mahkeme kararını erişim sağlayıcıları birliğine göndererek, söz konusu haberin kaldırılmasını talep eder. Erişim sağlayıcıları birliğinin, mahkeme kararını incelme yetkisi bulunmamaktadır ve en geç 4 saat içinde söz konusu haberin kaldırılmasını sağlatır.
Daha sonra ise, haberin internetten kaldırıldığına dair, ilgili mahkemeye yazılı bilgi verir. İnternetten mahkeme kanalı ile haber kaldırma işlemi, mahkemenin incelemeleri ve iş yoğunluğu nedeni ile uzun sürebilmektedir. Bu da, söz konusu haber nedeni ile mağdur olan kişilerin, daha fazla mağdur olmalarına neden olabilir.
Bu nedenle, söz konusu davanın daha kısa sürmesi ve öncelikle kısa sürede habere erişimin engellenme kararının alınabilmesi için, bu konularda tecrübeli bir avukatla çalışılması daha yararlı olacaktır.
İnternetten Haber Kaldırma Şartları Nelerdir?
İnternette yayınlanan bir haberin kaldırılması için yapılan her şikâyet olumlu sonuçlanmayabilir. Bu kapsamda, haberin kaldırılabilmesi için gereken bazı şartlar mevcuttur.
Bunlar, şu şekilde sıralanabilir;
- Söz konusu yalan ya da abartılı haberin, kişi veya kişilerin kişilik haklarına saldırı içermesi.
- Söz konusu yalan ya da abartılı haberin, kişi veya kişilerin özel hayatlarının gizliliğini ihlal etmesi.
- Söz konusu haberde suç unsurlarının bulunuyor olması. Bazı durumlarda haberde suç unsuru bulunması, direkt olarak habere erişimin engellenmesi kararının çıkmasına yeterli olmayabilir. Burada önemli olan kumar oynama, fuhuşa, yasal olmayan bahise, cinsel istismara ya da uyuşturucu kullanmaya yönlendirme gibi suçlara teşvik durumunun da olması gerekiyor.
- Haberde bir kişinin eseri ile ilgili telif haklarının ihlal edilmiş olması.
- Haberin genel sağlık, kamu düzeni, milli güvenlik ve yaşam hakkı gibi kamu düzeninin korunmasını sağlayan değerleri, ihlal etmesi.
- Unutulma hakkı gerekçesi ile (haberin yapılmasının üzerinden çok usun bir sürenin geçmiş olması).
- Haber içeriğinin, bir firma ya da şirketin itibarını zedeleyecek nitelikte olması.
Bu şartlardan bir ya da birkaçı oluştuğunda öncelikle erişim engeli, daha sonra haberin kaldırılması kararı verilebilir. Mahkemeler, hem erişim engeli hem de haberin kaldırılması kararını aynı hüküm içinde de verebilir.
Kişilik Haklarının İhlali Sebebiyle İnternetten Haber Kaldırma
5651 sayılı kanun, internette kişilik haklarının ihlal edilmesi durumunda, mağdur olan kişilere bu haberin kaldırılması için iki alternatif sunmaktadır.
Bunlar şu şekilde sıralanmaktadır;
- Kişilik haklarına saldırılan kişi, haberi yayınlayan sitenin yetkililerine ihtarda bulunup, söz konusu haberin kaldırılmasını isteyebilir.
- Haberi yayınlayan site yetkililerine ihtarda bulunmadan, direk olarak sulh ceza hakimine dilekçe ile başvurarak, habere erişimi ve haberin kaldırılmasını isteyebilir.
Mağdur olan kişi ya da kişiler, haberin yayınlandığı sitenin alt yapısını sağlayan firmaya ulaşarak da habere erişimi ve haberin kaldırılmasını talep edebilir. Kişilik haklarına saldırılmış olan kişi ya da firmalar, direk olarak ceza hakimine başvurarak taleplerini iletirler ve hakimler de bu konuda kararlarını, en geç 24 saat içinde vermek zorundadır. Ceza hâkimi, direk olarak sitenin erişime engellenmesi kararı verebileceği gibi, sadece haberin yayınlandığı bölümün erişime engellenmesini isteyebilir. Sulh ceza hakimlerinin öncelikle vermesi gereken karar ise, kişilik haklarının ihlalini durdurmak için, erişim engeli olmalıdır.
Sosyal Medya Sitelerinden Haber Kaldırma Süreci
Sosyal medya siteleri için yapılan yeni düzenleme sonucunda, bu sitelerinde birer hukuki statüleri oluşmuştur. Düzenleme ile belirlenen kullanıcı sayısı olan sosyal medya siteleri, sosyal ağ sağlayıcısı olarak kabul edilmektedir. Bu sayede de belirli kısıtlamalar getirilebilmektedir. Sosyal medya sitelerinin merkezleri yurt dışında olduğu için, yapılan haber ve paylaşımlar sonucunda şikâyet edebilecek bir mercie ulaşılamamaktaydı. Yeni düzenleme ile Türkiye’de sorumlu bir temsilci bulundurma zorunlulukları ile hukuksal ve cezai süreçlerde muhatap bulunmaya başlanmıştır.
Bu kapsamda, sosyal medya siteleri üzerinden özel hayatın gizliliği ya da kişilik haklarının ihlali gibi durumlarda, ülkemizde bulunan sosyal medya temsilcilerine, kişisel müracaat yapılabilmektedir. Bu temsilcilerin ise, yapılan müracaata en fazla 48 saat içinde olumlu ya da olumsuz cevap vermesi gerekiyor. Verilen cevabın olumsuz olması durumunda ise temsilcinin olumsuz cevabı gerekçelendirmesi gerekiyor. Sosyal medya sitelerinin, bu kurallara uymadığı durumda 5 milyon TL ceza ödemesi gerekiyor.
Yetkili merciler tarafından içerik kaldırma ya da erişim engeli talebi, sosyal medya sitesinin temsilcisine iletilirse, sitenin en fazla 24 saat içinde talebi karşılaması gerekiyor. Söz konusu süre içinde talep karşılanmazsa, bu durumdan mağdur olan kişilerin zararlarının, sosyal medya sitesi tarafından karşılanması gerekiyor. Söz konusu siteler ayrıca yayınlanan haber ve içeriklerden de sorumlu tutulabiliyorlar.
İnternetten Kaldırılan Haberin Google’dan Silinmesi
İnternetten mahkeme kararı ile bir haberin kaldırılmasından sonra, haber belirli bir süre daha Google’ın index bölümünde durmaktadır. Söz konusu haberin buradan da silinmesi için, Google ile gerekli yazışmaların yapılması gerekmektedir. Bu yazışmalar için ise, mutlaka hukuki bir destek alınması gereklidir.
Konusunda deneyimli bir avukat sayesinde, söz konusu mahkeme kararı Google yöneticilerine iletilerek, en kısa sürede haber buradan da silinebilir. Bu konularda özellikle bilişim hukuku ve bilişim suçları konusunda, daha önceden davalar açmış avukatların tercih edilmesi faydalı olacaktır.
Özel Hayatın Gizliliği Nedeniyle İnternetten Haber Kaldırma
Kişilerin özel hayatlarının gizliliği, Anayasa ile koruma altına alınmıştır. Ceza kanununda da, bu konuda detaylı hususlara yer verilmiştir. Herhangi bir kişinin özel hayatının gizliliği ihlal edilmiş ve internet üzerinden haber olarak yayınlanmışsa, bu durum en kısa sürede engellenmek zorundadır.
Bu nedenle, mağdur olan kişiler Bilgi Teknolojileri ve İletişim kurumuna doğrudan başvuru yaparak, söz konusu haberin erişime engellenmesini ve kaldırılmasını talep edebilir. Kurum şikâyeti çok kısa sürede inceler ve haklı bulursa, haberin erişime engellenmesini sağlar. Bilgi teknolojileri ve iletişim kurumu, daha sonra sulh ceza hâkimliğinden uyguladığı kararın onaylanmasını talep eder.
Sulh ceza hakiminin karar vermesinden önce erişim engellendiği için, özel hayatın gizliliği sağlanmış olur. Kanun, Bilgi teknolojileri ve iletişim kurumuna özel hayatın gizliliğinin ihlali durumunda, sadece habere erişimi engelleyebilme yetkisi tanımaktadır. Bu nedenle de haberin tamamen kaldırılması için, mağdur olan şahsın sulh ceza hakimliğine başvurması gerekmektedir.
İnternetten Haber Kaldırmada Erişim Engelinin Sona Ermesi
Çeşitli nedenlerden dolayı, internette yayınlanan haberlere verilen erişimin engelleme kararları, genellikle belirli bir süre için geçerli olmaktadır. Bu süre dolduğunda, erişime engelleme kararı ortadan kalkmaktadır.
Eğer erişimin engellenmesi ile ilgili süre bulunmuyorsa, şu durumlarda da erişim engeli sona erebilir;
- Erişime engelleme kararının 24 saat içinde hâkime ulaşmaması ya da hâkimin kararı reddetmesi.
- Soruşturmada, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmişse.
- Kovuşturmada, beraat kararı verilmişse.
- Söz konusu haber siteden kaldırılmışsa.
Burada bahsedilen erişime engel kararları, Cumhurbaşkanı veya ilgili bakanlıklar tarafından verilen kararlardır.
Dilerseniz sosyal medya üzerinden işlenen suçlar yazımıza da göz atabilirsiniz.
Yazar : Anıl Can Soysüren
