Hava Taşıma Hukuku

Hava yolu ile taşıma, canlı veya cansız unsurların, bir yerden bir yere hava vasıtalarının kullanılarak yer değiştirilmesine denmektedir. Taşınılacak canlı ve cansızların, hava araçlarına binmesi/yüklenmesi ile varış noktasında inmesi/boşaltılması arasındaki süreç hava taşıma hukuku tarafından düzenlenmektedir. Bu nedenle gerek yolcu olarak gerekse yüklerin taşınması maksadı ile hava taşıtlarından faydalananların, taşımadan oluşacak sorunları çözebilmesi için bu hukuku iyi bilmesi gerekmektedir.

Hava Taşıma Hukuku Nedir?

Hava yolu ile yapılan yolcu ve eşya taşımaları ile ilgili düzenlemelerin yapıldığı hukuk dalına, hava taşıma hukuku denmektedir. Bu kapsamda havayolu taşıyıcısı ile taşınan yolcu ve yük arasındaki hukuki sorumluluklar Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda ve Türk Ticaret Kanunu’nda detaylı olarak belirtilmiştir.

Hava taşıma hukukunun hem ulusal hem de uluslararası mevzuatları bulunmaktadır. Hava araçları ile taşımadan kaynaklanan sorunların çözümü, mevzuatların çeşitliliğinden dolayı hukuki bir desteğe ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle, mağduriyet yaşayan kişilerin hava taşıma hukuku avukatı İstanbul aramalarında, hava taşıma hukukuyla ilgili deneyimleri incelenmelidir.

Hava Taşıma Hukukunun Özellikleri Nelerdir?

Hava taşıma hukukunun özellikleri de kara taşıma hukukunun özellikleri ile paralellik arz etmektedir. Bu özelliklerden bazıları; kuralların dağınık yapıda olması, kuralların emredici yapıya sahip olması, sorumlulukların sınırlandırılmış olması ve zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerinin kısa olması olarak sıralanmaktadır. Hava taşıma hukuku da, başta ticaret hukuku ve tüketici hukuku olmak üzere, birçok hukuk dalı ile ilişkili olmaktadır. Örneğin taşıma ile yapılması gereken hava taşıma sözleşmesi, aynı zamanda sözleşmeler hukukuna da uygun olarak yapılmalıdır.

Hava Taşıma Hukuku Kriterleri

Hava taşıma hukuku kapsamında uygulanan kriterler IATA (uluslararası hava taşımacılığı birliği) ve ICAO’nun (uluslararası sivil havacılık örgütü) kriterlerine uygun olarak düzenlenmiştir. Hava taşıma hukukunda ayrıca ticaret hukuku ve sözleşmeler hukuku ile tüketici hukuku kriterleri de bulunmaktadır.

Hava Taşıma Sözleşmesi

Yolcu veya yüklerin, belirli bir ücret karşılığında havayolu ile taşınması maksadı ile yapılan sözleşmeye, hava taşıma sözleşmesi denmektedir. Sözleşmenin taşıyıcı ve yolcu olmak üzere iki tarafı bulunmaktadır. Yolcu, mürettebat dışında uçakta bulunan kişi, taşıyıcı ise belirli bir ücrete karşılık yük veya yolcuyu taşımayı kabul eden kimsedir. Taşıma sözleşmesinde, taşıyıcıya yüklenen ana sorumluluk taşıma borcudur.

Taşıyıcı bu sözleşme ile yolcunun ve eşyalarının taşınmasını ve taşınma esnasında oluşacak zararların tazmin edilmesini üstlenmiş olmaktadır. Taşıma esnasında yolcunun yaralanması veya ölmesi ile yükün zarar görmesi durumunda, yolcu bu sözleşmeye dayanarak tazminat isteme hakkına sahiptir. Uluslararası hava taşıma sözleşmeleri ise belirli standartlara sahip olmak zorundadır.

Bu kapsamda, sözleşmelerde bulunması gereken unsurlar şunlardır;

• Taşıyıcı işletmenin bilgilerini içeren kod numaraları
• Belgenin düzenlenme yeri ve tarihi
• İhracatçı veya gönderenin bilgileri
• İthalatçının bilgileri
• Kargonun türü, miktarı, niteliği, ölçüleri ve ağırlığı
• Kalkış ve varış bilgileri
• Taşıma ücreti ve ödeme koşulları
• Gerekli ek bilgi ve belgeler

Bu IATA üyesi olan havayolu şirketleri için, doldurulması zorunlu ve standart bir formdur. Taşıma senedi olarak da adlandırılan bu sözleşme, üç nüsha olarak hazırlanmaktadır.

Hava Taşıma Hukuku Avukatı Ne Yapar?

Hava taşıma hukuku avukatlarının, hava taşıma hukuku kapsamında verdiği oldukça önemli hizmetler bulunmaktadır.

Bu hizmetlerden bazıları şu şekilde sıralanmaktadır;

• Hava taşıma sözleşmelerinin hazırlanması konusunda hukuki destek sağlamak
• Hava taşıma sözleşmelerinin ihlalinden kaynaklanan davalar konusunda hukuki danışmanlık sağlamak
• Yolcuların taşıma esnasında yaralanma veya ölüm durumlarında, maddi tazminat ve manevi tazminat davalarını açmak ve bu davaların takibini sağlamak
• Yük taşıma esnasında, yükün hasar görmesi ve kaybolması ölüm durumlarında, maddi ve manevi tazminat davalarını açmak ve bu davaların takibini sağlamak
• Hava taşıma hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümüne hukuki destek sağlamak
• Taşıyıcı firmalar ile sigorta şirketleri arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde, hukuki destek sağlamak
• Uluslararası hava taşımacılığı ile ilgili konularda, uluslararası mevzuatlar kapsamında danışmanlık yapmak

Bunların yanı sıra, hava taşıma hukuku avukatları, taşıyıcı firmalara hava taşıma hukuku ve yasal sorumluluklar ile ilgili danışmanlık hizmeti de vermektedir.

Hava Taşıma Hukuku ile İlgili Hukuki Yaptırımlar Nelerdir?

Hava taşıma hukuku ile ilgili hukuki yaptırımlar, tüm taşıma hukuk sistemlerinde olduğu gibi idari cezalar ve idari para cezaları olmaktadır. Özellikle yolcunun yaralanması ve ölmesi ile değerli yüklerin zarar görmesi sonucunda açılan maddi tazminat davalarında meblağ oldukça yüksek olmaktadır. Bu davaları kazanmak için yapılan hava taşıma hukuku avukatı İstanbul aramalarında, hem hava taşıma davalarında hem de sözleşmeler konusunda tecrübeli avukatların tercih edilmesi gerekmektedir.

Hava Taşıma Davaları Nelerdir?

Hava araçları ile taşınma esnasında oluşan yaralanmalar ve ölüm ile yükün hasar görmesi durumunda, hava taşıma hukukunun kapsamında hava taşıma davaları açılmaktadır. Bu davalar genel olarak taşıma sözleşmesinin ihlalinden veya sözleşmeden doğan hakların tam olarak karşılanmamasından kaynaklanmaktadır. Havayolu ile taşımacılıkta taşıyıcı, yolcu ve yükleri belirli bir bedel karşılığında sigorta etmektedir. 

Taşıyıcı ile zararların tazmini konusunda uyuşmazlığa düşülmesi durumunda, açılacak hava taşıma davaları genellikle uzun süren ve hukuki destek gerektiren davalardır. Bu maksatla seçilecek olan avukatların, daha önceden hava taşıma hukuku ile ilgili davalar üzerinde deneyimli olması, davanın seyri için önem arz etmektedir.

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA)

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), merkezi Kanada’da olan ve havayolu şirketlerinin üye olabileceği uluslararası ticaret kuruluşudur. IATA’nın amacı; hem havayolu şirketleri hem de yolcular için emniyetli, güvenli ve hızlı bir şekilde havayolu taşımacılığının gerçekleşmesini sağlamaktır. IATA’nın aktif üyeleri uluslararası hava taşımacılığı yapan şirketlerdir. IATA, yük taşımacılığı ile ilgili standartları belirlemektedir.

Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO)

Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), Kanada merkezli ve Birleşmiş Milletler’in yasal havacılık organıdır. ICAO’ya üye olmanın şartı, BM’ye üye olmaktır, ayrıca örgüte üye olmak için BM’den onay alınması da gerekmektedir. 

ICAO’nun alt komisyon ve komiteleri şu şekilde sıralanmaktadır;

• Hava seyrüsefer komisyonu (Air Navigation Commission)
• Hava taşımacılığı komitesi (Air Transport Committee)
• Hukuk komitesi (The Legal Committee)
• Personel komitesi (The Personnel Committee)
• Finansman komitesi (The Finance Committee)
• Hava trafik hizmetleri ortak destek komitesi (The Committee on Joint Support of Air Navigation Services)
• Yasadışı ihlaller komitesi (The Committee on Unlawful Interference)

ICAO’nun amacı; güvenli, düzenli ve verimli havayolu taşımacılığı konusunda, üye ülkeler ile işbirliği yapmaktır.

Hava taşıma hukukunun yanı sıra miras hukuku ve sağlık hukuku sayfalarına da göz atabilirsiniz.

Bu yazıyı okuyanlar bunları da okudu