Evlenme Hukuku

Evlilik hukuku, Türk Medeni Kanunu’nun, aile hukuku bölümünde yer alan ve evlilik öncesi, esnası ve sonrası hakkındaki hak ve usulleri düzenlemektedir. Evlilik hukukunun bilinmesi ile birçok hak elde edilebildiği gibi olası mağduriyetler de önlenebilmektedir.

Evlilik Hukuku Kapsamı Nedir?

Evlilik hukuku; evlenme, boşanma, evliliğin genel hükümleri ile eşler arasındaki mal rejimi hususlarını kapsamaktadır.

Evlilik Hukuku Kapsamında Hangi Davalar Açılabilir?

Evlilik hukuku kapsamında eşler; evlilik iptali, evlilik sözleşmesinin iptali, nişanın bozulması sonucu maddi ve manevi tazminat, boşanma ve mal paylaşımı davaları açabilirler.

Evlilik Sözleşmesi Nedir?

Medeni hukuk, evlenen kişilere yasal olarak kazanılmış mallara katılım hakkı tanımıştır. Aynı zamanda bu yasal katılımın yanında, çiftlerin ayrı bir mal rejimi de belirlemeye hakları vardır. Çiftler evlenmeden önce veya sonra anlaşarak, mal rejimini yeniden belirleyebilir ve yaptıkları bu işleme de evlilik sözleşmesi (mal ayrılığı) denmektedir.

Eşlerin birlikte hazırladıkları mal ayrılığı sözleşmesi, evlilik süresince malların yönetimi ve boşanma sonucunda malların paylaşımını kapsamaktadır.

Bu kapsamda, dört çeşit sözleşme bulunmaktadır ve bunlar şu şekilde sıralanır;

• Edinilmiş mallara katılma (yasal rejim)
• Mal ayrılığı
• Paylaşmalı mal ayrılığı
• Mal ortaklığı

Çiftlerin bu sözleşmelerden herhangi birini seçme hakları bulunmaktadır. Çiftlerin evlilikle ilgili sözleşme yapma zorunlulukları bulunmamaktadır. Sözleşme yapılmadığı durumlarda eşler için, edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olmaktadır. Bu durumda da; çalışma karşılığında alınan ücret ve maaşlarda, sosyal güvenlik kuruluşlarının ödemelerinde ve iş gücü kaybı tazminatlarında yarı yarıya hak sahibi olurlar. Ayrıca bu eşit hak sahipliği şahsi malların faiz ve kira gibi gelirleri için de geçerli olmaktadır.

Özellikle boşanma esnasında evlilik sözleşmesinin önemi daha da anlaşılmaktadır. Sözleşmenin düzgün ve yasalara uygun hazırlanması, hak kayıplarını ve oluşacak anlaşmazlıkları önlemektedir. Bu nedenle de sözleşmenin evlilik sözleşmesi avukatı ile hazırlanması daha iyi olacaktır.

Evlilik Sözleşmesi Hazırlanması

Evlilik sözleşmesinin örnekleri internet ortamında ve noterlerde bulunmaktadır. Bu örnekler genellikle yetersiz kalmakta ve çiftlerin talep ile ihtiyaçlarını tam anlamı ile karşılamamaktadır. Çiftler sözleşmelerini noterde yapabilecekleri gibi kendileri de hazırlayıp notere onaylatabilirler. İleride sorun yaşanmaması için evlilik sözleşmesinin evlilik sözleşmesi avukatı ile birlikte hazırlanıp daha sonra notere onaylatılması daha uygun olacaktır.

Evlilik Sözleşmesi Hangi Durumlarda Geçerli/Geçersizdir?

Evlilik sözleşmesinin (mal ayrılığı), çiftlerin özgür iradesi ile ve herhangi bir zorlama veya tehdit altında yapılmaması gerekir. Aksi hâlde çiftler bu sözleşmenin zorla imzalatıldığını ispat ederek iptal davası açabilirler. Ayrıca mal ayrılığı sözleşmesi geçerliliği eşlerden birinin ölmesi veya yeni bir sözleşme yapılması durumunda da sona ermektedir.

Çiftlerin müşterek imzası olsa dahi, mal ayrılığı sözleşmesi geçerliliği ancak noter onayı ile gerçekleşmektedir.

Evlilik İptal Davası

Gerçekleşmiş olan bir evlilik için Medeni Kanun’da belirtilen nedenlerden dolayı, evliliğin iptali davası açılabilmektedir. Kanun bu davanın açılabilmesi için mutlak butlan ve nispi butlan olarak belirlediği sebeplerin olmasını şart koşmuştur.

Mutlak butlan şartları şu şekilde sıralanmaktadır;

• Evlenme esnasında, eşlerden birinin evli olması
• Evlenme esnasında, eşlerden birinin ayırt etme gücünün bulunmaması (sürekliliği olan bir sebepten dolayı)
• Evlenme esnasında, eşlerden birinin akıl hastalığı bulunması (evlenmeye engel seviyede)
• Eşlerin birbirleri ile kanunen evlenemeyecek akrabalıklarının bulunması

Kanun, evliliğin iptali davası açılabilmesi için gerekli gördüğü nispi butlanlar ise şu şekilde sıralanmaktadır;

• Evlenme esnasında, eşlerden birinin ayırt etme gücünün bulunmaması (geçici olan bir sebepten dolayı)
• Hata veya yanılma sonucu evlilik
• Hile sonucu evlilik
• Namus veya onuru konusunda aldatılarak evliliğe zorlanma
• Sağlık açısından tehlike oluşturacak bir hastalığın varlığının saklanması
• Korkutma yolu ile evlilik

Nispi butlan sebebiyle açılacak iptal davaları, eş veya gerektiğinde yasal temsilcileri tarafından açılabilmektedir. Evlilik iptal davaları rapor ve delillere bağlı sonuçlandığından, evlilik iptali süresi uzayabilmektedir.

Mutlak butlan sebepleri ile iptal davaları, cumhuriyet savcıları, eşler, anne ve babalar ile tüm ilgililer tarafından açılabilmektedir. Mutlak butlan sebeplerinden açılan davalarda, evlilik iptali süresi ise daha kısa olmaktadır. Her iki davanın süresinin kısalmasında avukatların da önemli rolleri olmaktadır.

Mal Ayrılığı Rejimi Sözleşmesi

Mal ayrılığı rejimi sözleşmesi, evlilik sözleşmesinin diğer bir adıdır. Halk arasında evlilik sözleşmesi olarak bilinse de, hukuki olarak adı mal ayrılığı rejimi sözleşmesidir.

Evlilik Sırasında Alınan Mallar Kimindir?

Evlilik bağının sürdüğü süre zarfı içinde alınan tüm mallarda eşlerin ortak hakkı bulunmaktadır. Boşanma davası açıldıktan sonra edinilen mallar ise kişisel mal olarak kabul edilir ve paylaşıma dahil edilmez. Eşlerden bazıları, boşanma sonrasında paylaşıma dahil olmaması için, davadan önce malların bir kısmını devir veya satma yoluna gitmektedir.

Bunun önlenmesi için, evlilik esnasında alınmış bir mal, boşanma davasından önce satılmışsa bu da boşanma esnasındaki paylaşıma dahil edilmektedir. Ancak, evlilik süresince eşlerden birine yapılan her türlü bağış (ev, araba ve altın gibi) kişisel mal olarak kabul edilir ve diğer eş boşanmada bunlar üzerinde hak iddia edememektedir. Bağışlanan mallardan elde edilen faiz ve kira gelirlerinde ise, eşlerin yarı yarıya hakları bulunur.

Evlilik Öncesi Mal Ayrılığı

Evlilik öncesi mal ayrılığı ancak noter onaylı olarak yapılan mal ayrılığı sözleşmesi ile geçerli olmaktadır. Sözleşme yapılmadığı takdirde, çiftler tüm malların kullanımı ve gelirleri üzerinde hak sahibi olurlar.

Deneyimli bir evlilik avukatı ile müşterek olarak hazırlanacak sözleşmede, çiftler evlenmeden önceki tüm menkul ve gayrı menkullerini detaylı olarak belirtmelidir. Çiftler, üçüncü şahıslardan alacakları varsa, bunları da sözleşmede belirtmek zorundadır.

Nişan Bozulmasında Maddi Tazminat Davası

Nişan mutlaka evlilikle neticelenecek bir sözleşme olmamaktadır. Buna rağmen, nişan haksız bir sebepten dolayı nişanlılardan biri tarafından bozulmuşsa, diğer tarafın nişan iptal davası kapsamında tazminat davası açmaya hakkı bulunmaktadır. Söz konusu davanın açılması için bir nişan sözleşmesi bulunması ve tek taraflı olarak nişanın bozulmuş olması gereklidir.

Nişanı bozan kişinin mutlaka nişanı bozmada kusurlu olması gerekmektedir. Bu durumda, diğer taraf nişan ve evlilik hazırlığı maksadı ile yaptığı tüm masrafları (nişan salonu tutulması, gelinlik alınması ve takılar gibi) geri almak için dava açabilir.

Nişan Bozulmasında Manevi Tazminat Davası

Nişanın tek taraflı bozulmasından dolayı, karşı taraf manevi olarak da zarara uğramaktadır. Bu nedenle de nişan iptal davası kapsamında tazminat davası da açabilirler. Davanın açılması için bir nişan sözleşmesi bulunması, nişanı bozan kişinin haksız veya kusurlu olması ve tek taraflı olarak nişanın bozulmuş olması gereklidir.

Bu davada tazminat takdiri aile mahkemesi hâkiminde olduğundan, manevi zararın ispatı için tecrübeli bir evlilik avukatı tutmak faydalı olacaktır.

Nişanlanmada Doğan Haklar ve Yükümlülükler

Nişanlanma, medeni hukuk kapsamında olan hukuki bir sözleşmedir.

Bu nedenle de şu hak ve yükümlülükleri bulunmaktadır;

• Eşlerin birbirlerine karşı sadakatli olma yükümlülüğü
• Nişanlıların birbirleri ile ilgili öğrendikleri sırları, başkalarına anlatmama yükümlülüğü
• Manevi ve maddi tazminat hakları (destekten yoksun kalmadan dolayı tazminat hakkı dâhil)
• Mal rejimi ile ilgili sözleşme yapma hakları

Nişanlıların ayrıca, birbirleri hakkında tanıklıktan kaçınma hakkı da bulunmaktadır. Nişan haksız yere ve tek taraflı bozulursa da dava açma hakları bulunmaktadır.

Nişanlılık Süresinde Verilen Hediyeler Geri Alınabilir mi?

Çiftlerin nişanlılık süresinde birbirlerine verdikleri hediyeler, nişanın bozulması sonucunda geri alınabilmektedir. Ancak, bu hediyelerin nişan hediyesi olduğunu kanıtlamak gerekir. Ayrıca bu hediyelerin (altın ve mücevher gibi) maddi olarak değerlerinin olması gerekmektedir.

Bu yazıyı okuyanlar bunları da okudu