Medeni kanuna göre, anne ile çocuk arasındaki soy bağı, doğumla birlikte kurulmuş olur. Evlilik bağı devam ederken doğan çocukların ise, doğum yapan kadının kocası çocuğun babası olarak kabul edilmektedir. Bazı durumlarda ise (evlilik bağı olsa bile) çocuğun babası ile ilgili şüphe bulunuyorsa, DNA testi ile soy bağının (babalığın) tespiti yapılabilir. Bu tespit işlemi, anne ve baba tarafından talep edilebileceği gibi çocuk tarafından da talep edilebilir.
Mahkeme Kararı Olmadan DNA Testi Yaptırılması Mümkün müdür?
DNA testi mahkeme kararı olmaksızın, sadece özel laboratuvarda yapılabilir. Bu testin ise, yasalar karşısında bir geçerliliği bulunmaz. Özellikle babalık davalarında geçerli olmak üzere DNA testi ile soy bağının (babalığın) tespiti, yalnız sağlık bakanlığınca onaylanmış (ruhsat verilmiş) yetkili laboratuvarlarda yapılabilir. Bu laboratuvarların ise, moleküler genetik imkanlarının bulunması gerekir.
Özel Laboratuvarlarda DNA Testi Yaptırılabilmesi İçin Neler Gereklidir?
Özel laboratuvarlarda DNA testi yapılabilmesi için, öncelikle testin yapılacağı kişilerden onay alınması gereklidir. Bu onay yüz yüze ve kimlik bilgilerinin üzerinden yapılmalıdır. DNA testi yapılacak olan çocuğun 18 yaşından daha küçük yaşta olması durumunda, bu izin ebeveynlerinden ya da atanmışsa vasilerinden alınmalıdır.
DNA Testi Hangi Numuneler ile Gerçekleştirilmektedir?
DNA testi, kişilerden alınan tırnak, diş fırçası ve saç teli gibi alınan numunelerden yapılabiliyor. Bu numuneler getirilerek test yapıldığında ise, daha sonrasında bu numunelerin başkasına ait olduğu iddia edilebiliyor. Yetkili laboratuvarlar bu sorunun yaşanmaması için, öncelikle izin alıp kimlik tespiti yaptıktan sonra, bizzat test yapılacak kişinin yanak içinden aldığı tükürük ya da kanından DNA testi yapmaktadır.
DNA Testi Ne Kadar Zamanda Sonuçlanır ve Kesinlik Oranı Nedir?
DNA testlerinde, dünyanın hiçbir yerinde % 100 kesinlik oranına sahip sonuç verilmez. Bu nedenle de yetkili laboratuvarlar yapmış oldukları DNA test sonuçlarını, % 99.99 kesinlik oranı ile raporlamaktadırlar. Testi yapan kişiler arasında biyolojik bir soy bağı bulunmuyorsa, bunun tespiti ise % 100 oranla gerçekleşir. DNA testlerinin sonuçları, testi yapan laboratuvarlarla değişmekle beraber, ortalama on gün içinde verilmektedir.
Babalık Davasında Annenin Mali Hakları Nelerdir?
Babalık davasında annenin mali hakları da bulunur. Medeni kanun bu hakları şu şekilde sıralamıştır;
- Doğum için yapılmış olan giderler.
- Doğumdan önceki altı hafta ile doğumdan sonraki altı hata olmak üzere, 12 haftalık geçim için harcanmış giderler.
- Gebelik dönemi ve doğum için harcanan diğer gerekli giderler.
- Çocuk için nafaka.
Babalık davalarında, annenin kendisi için nafaka talep etmesi durumunda, söz konusu talep kabul edilmemektedir. Ayrıca, anne ölü doğum yapmış olsa da hâkim söz konusu giderlerin karşılanması doğrultusunda hüküm verebilir.
Mahkeme Kararı İle DNA Testi Yapılması
Medeni kanunda, sadece çocuğun soy bağının belirlenmesi için dava açılması ile ilgili hüküm bulunmaz. Bu nedenle de biyolojik anne ya da baba olunduğunun tespit edilmesi için dava açılamaz. Medeni kanun, başka davalarda gerekli olduğu zaman mahkeme kararı ile DNA testi yapılmasına olanak tanımaktadır. Bu davalardan bazıları ise şunlardır;
- Çocuğun velayeti için açılan davalar.
- Soy bağının reddedilmesi davaları.
- Babalık davası.
- Miras davası.
Bu davlarda çocuğun biyolojik babasının tespiti gerekebilir. Bu durumda ise, DNA testi sadece adli tıp kurumu tarafından yapılabilir.
Mahkeme Kararına Rağmen Kişi DNA Testi Yaptırılmasına İzin Vermeyebilir mi?
Kanuna göre, gerekli olan durumlarda soy bağı tespiti için, kişilerin numune vermesi bir tercih değil zorunluluktur. Bu nedenle de mahkeme kararı bulunuyorsa söz konusu kişilerin DNA testi yaptırmak için numune vermeleri zorunludur. Mahkeme kararına rağmen, kişiler DNA testi yaptırmakta direnirlerse, söz konusu test zor kullanmak sureti ile yapılır.
Gebelik Esnasında DNA Testi Yapılabilir mi?
Bazı durumlarda, gebelik esnasında DNA testinin yapılması gerekebilir. Gebeliğin dokuzuncu haftasından sonra, anne karnındaki bebeğe bu test uzmanların yardımı ile yapılabilir. Burada önemli olan, kadın doğum uzmanların, gebeliğin durumuna göre bu testin yapılması için onay vermiş olmasıdır.
Dilerseniz aile hukuku sayfasına da göz atabilirsiniz.
Yazar : Av. Anıl Can Soysüren
