Birleşme ve Devralma

Gerek şirketlerin daha fazla büyüme talepleri, gerekse ekonominin gerektirdiği şartlar nedeni ile şirketlerin gerçekleştirdiği birleşme ve devralmalar, neredeyse zorunlu hâle gelmektedir. Bu işlemler, önemli hukuki ve maddi sorunlar yaratabilecek hususlara sahip olduğundan, mutlaka bir hukuki ve mali danışmanla söz konusu süreçlerin yürütülmesi sağlanmalıdır.

Şirket Birleşmeleri ve Devralmalar

Türk Ticaret Kanunu’nda şirketlerin birleşmesi ile ilgili düzenlemeler bulunmaktadır. 

Kanunda hangi şirketlerin, hangi şirketlerle birleşebileceği şu şekilde belirtilmiştir;

• Sermaye şirketleri: Sermeye şirketleriyle, kooperatiflerle, kollektif ve komandit şirketlerle (devralan şirket olmaları durumunda) birleşebilirler.
• Şahıs şirketleri: Şahıs şirketleriyle, sermaye şirketleri ve kooperatiflerle (devrolunan şirketler olmaları durumunda) birleşebilirler.
• Kooperatifler: Kooperatiflerle, sermaye şirketleriyle ve şahıs şirketleriyle(devralan şirket olmaları durumunda) birleşebilirler.

Başka bir şirketin, bir şirketi devralması yolu ile de şirketlerin birleşmesi gerçekleşebilmektedir.

Şirket Birleşmesi Süreci

Kanunda şirket birleşmeleri süreci ile ilgili kesin bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu sürecin başlangıcı, alıcı ve satıcı tarafın yapacağı incelemeler ile bu incelemenin sonunda yapılan pazarlıklarla başlamaktadır. Daha sonra birleşme sürecinin hazırlanması ve genel kurullar tarafından onaylanma süreci başlamaktadır. 

Birleşme sözleşmesinin onay alınana kadar herhangi bir geçerliliği bulunmamaktadır. Birleşme sözleşmesi onaylandıktan sonra ise, alıcı ve satıcı şirketlerin bilançoları çıkarılır. Bilançoların çıkarılıp onaylanmasından sonra birleşme raporu hazırlanmaktadır. Bu raporu iki taraf ayrı ayrı hazırlayabileceği gibi, yönetim organları müşterek olarak tek birleşme raporu da hazırlayabilirler.

Bu işlemden sonra, hazırlanan birleşme sözleşmesi, birleşme raporları ve yıllık bilançolar 30 günlük inceleme için hak sahipleri ve ilgililere sunulur. Bu raporlar ayrıca şirketlerin internet sitelerinde de yayınlanmak zorundadır. Şirketler, birleşme kararının onaylanmasına kadar geçen süre içinde, mal varlıklarında önemli bir değişiklik olursa, bunu diğer tarafa bildirmek zorundadır. 

Otuz günlük yasal inceleme süresinin bitiminde, hazırlanan birleşme kararı genel kurullar tarafından onaylandığında şirket birleşmeleri gerçekleşmiş olmaktadır. Birleşmenin onaylanması ile birlikte, hazırlanan tüm evraklar ve rekabet kurumunun izin belgesi, sicil müdürlüğüne gönderilerek sicile işlenmesi sağlanır.

Şirket Devralma Süreci

Şirket devralma süreci, iki ayrı şirket arasında gerçekleştiği için, burada önemli olan devralınan şirketin daha detaylı incelenmesi ve hak sahiplerinin yeni şirketteki durumlarıdır. Bunun için de devralma sürecinde hazırlanacak birleşme sözleşmesinin daha detaylı hazırlanması ve bu konuları içermesi gerekmektedir. 

Ayrıca devralma yolu ile birleşmede, devrolunan şirketlerin haklarının korunması için, yönetim kurulu tarafından belirlenen uygun bir oranda, sermaye arttırılmasının da yapılması gerekmektedir.

Şirket Birleşme ve Devralma Avukatı Ne Yapar?

Birleşme ve devralma işlemlerinde, birleşme ve devralma avukatı birleşme ve devralma danışmanı (hukuki yönden) olarak da hizmet vermektedir. Avukat, bu süreç esnasında mali konularda hukuki danışmanlık yapan kişilerle birlikte koordineli olarak çalışır. Avukatların birleşmeyi devralma süreçlerinde en önemli görevi tüm işlemlerin yasal olmasını sağlamaktır. Özellikle birleşme sözleşmeleri ile hazırlanacak diğer evrakların, ileride soruna yol açmamasını sağlamak üzere çalışmaktadırlar.

Adım Adım Şirket Birleşmesi

Şirket birleşmesi sürecinin belirli adımları takip etmesi gerekmektedir.

Bu adımlar şu şekilde sıralanmaktadır;

• Devrolunan şirketle ilgili incelemelerin (hukuki ve finansal açılardan) yapılması
• Pazarlık yapılarak fiyat teklifinin oluşturulması
• Birleşme sözleşmesinin hazırlanması
• Birleşme sözleşmesinin taraflarca onaylanması
• Birleşme sözleşmesinin genel kurullarda onaylanması
• Sermaye artırımı (devralma yönteminde geçerli)
• Birleşecek şirketlerin bilançolarının hazırlanması (gerektiğinde ara bilançolar dahil)
• Birleşme raporunun hazırlanması (ayrı ayrı veya iki şirketin hazırladığı rapor da olabilir)
• Birleşme raporunun incelenmesi için bildirimlerin yapılması (Otuz gün boyunca)
• Şirketlerin mal varlıklarındaki değişikliklerin bildirilmesi
• Birleşme kararının hazırlanması
• Birleşme kararının, genel kurullar tarafından onaylanması
• Birleşmenin ticaret siciline işlenmesi

Bu adımlar, şirket birleştirmeleri için geçerli olan asgari adımlardan oluşmaktadır. Birleşmelerin şekli ve şirketlerin özelliklerine göre, adım sayıları artabilir veya azalabilir. Örnek olarak kolaylaştırılmış birleşmelerde, çok daha az adıma ihtiyaç duyulmaktadır.

Konsolidasyon Nedir?

Türkçe anlamı birleştirmek ve bütünleştirmek olan konsolidasyon, ayrı şirketlerin birleştirilmesi ve tek şirket hâline getirilmesi anlamında kullanılmaktadır.

Şirketlerin konsolidasyon işlemleri, sadece şirket devralma veya birleşme yolu ile olmamaktadır. Şirketlerin kendi iç bünyelerindeki faaliyetlerin birleştirilmesi de konsolidasyonun bir çeşidi olmaktadır. 

Birden çok işletmesi olan şirketlerin, bilançolarını birleştirerek, tek bilançoda toplaması da bu kapsama girmektedir.

Birleşme ve Devralma Danışmanlığı Nedir?

Birleşme ve devralma danışmanları, süreç içindeki tüm faaliyetlerin, hızlı ve eksiksiz olarak yapılmasını sağlamaktadır. Bu danışmanların, söz konusu nedenlerle birleşme ve devralma konusundaki tüm mevzuatlara hâkim olması ve finansal konularda da deneyimli olmaları gerekmektedir.

Alıcı taraf için yapılan danışmanlık:

• Gerekli araştırmaları yaparak, potansiyel satıcı tespit etmek ve satılacak şirketin incelenerek alıcının bilgilendirilmesi
• Alıcı ile satıcının buluşturularak, işlemler hakkında bilgi verilmesi
• Niyet mektubunun hazırlanmasında yardımcı olmak
• Due diligence çalışmalarını yürütmek ve bu çalışmanın sonucunda, satıcı tarafın şirketinin değerlendirilmesini yapmak
• Bu çalışmalar sonucunda, gerektiğinde fiyat teklifinin yenilenmesi
• Hisse alım ve satım sözleşmesi ile ilgili danışmanlık hizmeti sağlamak
• Rekabet kurumundan izin alınması da dahil olmak üzere, sözleşmede alıcının yapması gereken yasal işlemlerde yardımcı olmak
• Kapanış sürecinde, gerekli yasal işlemlerin yapılması

Satıcı taraf için yapılan danışmanlık:

• Şirketin satış süreci için hukuksal yönden hazırlanmasını sağlamak
• Şirketin satışı için, şirketin ve faaliyetlerinin tanıtıldığı bilgi dokümanlarının hazırlanması
• Alıcı şirket tarafından hazırlanan niyet mektubunun incelenmesi
• Due diligence süreci için şirketin hazırlanmasına yardımcı olmak
• Alıcının verdiği fiyat teklifinin incelenmesi
• Kapanış sürecinin yasal ve mali açıdan hazırlanmasına yardımcı olmak

Birleşme ve devralma danışmanları, ister alıcı isterse satıcı taraf için olsun, kapanış süreci dahil tüm süreçlerde aktif olarak rol oynamaktadır.

Birleşme Sözleşmesi

Şirketlerin birleşmesi için yazılı bir birleşme sözleşmesi yapılması gerekmektedir. Türk ticaret kanununda bu sözleşmenin neleri içereceği belirtilmiştir.

Kanuna göre şirketlerin birleşme sözleşmesi şu hususları içermek zorundadır;

• Birleşecek tüm şirketlerin ticaret unvanları, merkezleri ve hukuki türleri
• Birleşme eğer yeni kuruluş şeklinde gerçekleşecekse, yeni kurulacak olan şirketin türü, ticaret unvanı ve merkezi
• Şirket paylarının değişim oranları ve denkleştirme tutarları (devrolunacak şirket ortaklarının, devralacak şirketteki haklarının ve paylarının durumu)
• Devralacak şirketin, imtiyazlı pay sahipleri ile intifa senedi sahiplerinin hakları
• Şirket paylarının nasıl değiştirileceği
• Gerekiyorsa ayrılma akçesinin düzenlenmesi
• Devrolunan şirketin faaliyetlerinin, hangi tarihten itibaren devralan şirket hesabına sayılması gerektiği
• Yönetici ortakları ile yönetim organları için tanınacak özel haklar
• Sınırsız sorumluluğa sahip ortakların isimleri (gerektiğinde)

Birleşme sözleşmelerinin kanunlara uygun yapılması, bu birleşmeden dolayı ileride oluşabilecek sorunların önlenmesini sağlamaktadır. Bu nedenle, bu sözleşmelerin tecrübeli bir birleşme ve devralma avukatı vasıtası ile yapılması gerekmektedir.

Kolaylaştırılmış Birleşme Yöntemi

Türk ticaret kanununda sadece sermaye şirketlerine kolaylaştırılmış birleşme hakkı tanınmıştır. Bu birleşme yöntemi tam hakimiyet ve % 90 oranında hakimiyet olarak iki yöntemle gerçekleşebilmektedir.

Tam hakimiyet hâlinde kolaylaştırılmış birleşme yapılabilmesi için, devrolunan şirketin bütün paylarına sahip olunması gerekmektedir. % 90 oranında hakimiyet hâlinde ise; devrolunan şirketin paylarının % 90’ına sahip olunması gerekmektedir. Bu durumda geri kalan paylar için nakdi karşılık verilebileceği gibi, devralan şirkette paylarına karşılık pay verilebilmektedir.

Kolaylaştırılmış birleşme yönteminde birleşme raporu verilmesi ve sözleşmenin genel kurulda oylanması gerekmemektedir.

Birleşme ve Devralma’nın yanı sıra iş hukuku ve idare hukuku sayfalarına göz atabilirsiniz.

Bu yazıyı okuyanlar bunları da okudu