Şirketlerin ticari faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında çeşitli yükümlülükleri yerine getirmeleri gerekmektedir. Bu yükümlülükler arasında sözleşmeli bir avukat bulundurma zorunluluğu da yer almaktadır. Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu 2021 dikkate alındığında avukatlık kanununun 35. Maddesi ve 3. Fıkrasına istinaden ve Türk Ticaret Kanunu’nda yer aldığı şekliyle avukat bulundurmak zorunda olan şirketlerin özellikleri tanımlanmıştır.
Hangi Şirketler Avukat Bulundurmak Zorunda?
Avukat bulundurmak zorunda olan şirketler esas sermaye miktarı 250.000 TL olan ya da bunun üzerinde bir sermayeye sahip olan anonim şirketlerdir. Limited şirketlerin ise bu tür bir zorunluluğu bulunmamaktadır. Hangi tür şirketlerin avukat bulunduracağına dair gerekli düzenleme avukatlık kanununda madde 35 f.3’te yer almaktadır. Avukatlık kanunu incelendiğinde adi şirketler ya da limitet şirketlerde avukat bulundurmanın zorunlu olmadığı görülmektedir. Buna rağmen şirketler diledikleri takdirde avukat bulundurma konusunda bağımsızdırlar.
Anonim şirketlerde şirket idaresini yapan kişiler yönetim kurulunda bulunan bireylerdir. Şirket yönetimlerinde bazı durumlarda şirketin büyüklüğüne bağlı olarak iç yönerge aracılığı ile kolay idare edilmelerini sağlamak için esas sözleşmeye hüküm konur. Bu yönerge aracılığı ile de şirket yönetimi kısmen ya da tamamen devredilebilir. Anonim şirketlerde avukat çalıştırma zorunluluğu şirketin işleyişinde mecbur tutulmuş bir durumdur ve bu sağlanmadığı takdirde cezai müeyyidelerle karşılaşılır.
Anonim şirketlerde büyüklüğe bağlı olarak yönetimin devredilmesi gerekli olduğunda da devir yapılacak kişiler yönetim kurulu üyelerinin bir veya birkaçı olabilmektedir. Ayrıca bu tür bir hak 3. kişilere de verilebilmektedir.
Limited şirketler ise iki veya daha fazla kişiden oluşan yapılanmalardır. Bu kişilerin gerçek ya da tüzel kişi olma hakları vardır ve limitet şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu olmamaktadır. Bunun yanı sıra anonim şirkette avukat bulundurma zorunluluğu olması sebebi ile bu konunun dikkate alınması gerekir.
Limited şirketler kurulurken taahhüt edilen bir sermaye olması gerekmektedir. Şirket bu sermaye ile sınırlı olarak kurulmaktadır. Bundan dolayı da esas sermayesi belirli olarak kabul edilmektedir.
Anonim şirketler tüm ekonomik faaliyetlerin içerisinde bulunabilme özelliğine sahip bir yapıda olurlar. Anonim şirketlerde pay sahipleri şirkete karşı sorumludurlar ve yükümlülükleri yalnızca taahhüt ettikleri sermaye paylarıdır.
A.Ş avukat bulundurma zorunluluğu şirketler açısından uyulması gereken kurallar arasındadır ve uyulmadığı takdirde ceza uygulaması yapılır. Anonim şirketlerden bahsedileceği zaman bazı ilkelerin varlığından söz etmek gerekmektedir.
Bu ilkelerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
- Çoğunluk ilkesi
- Kuruluş ilkesi
- İşleyiş ilkesi
- Sona erme ilkesi
- Malvarlığının korunması ilkesi
Anonim şirketler birçok ticari faaliyetin yapıldığı sektörlerde kurulabilmektedir. Ana sözleşme yapıldığında şirketin kurulma amacının burada yer alması gerekmektedir. Tüzel kişi bir tacir olarak kabul edildiğinden dolayı Anonim şirket kurulacağı zaman unvanının ticaret sicil gazetesine işlenmesi zorunluluktur.
Anonim şirketler bir veya daha fazla kişi tarafından kurulabilmektedir. Hisse devrinin gerçekleşmesi işlemleri bu tür şirketlerde oldukça pratiktir. Menkul kıymet olarak hisselerin el değiştirmesi kolayca gerçekleşebilen bir durumdur.
Anonim şirketlerin kurumlar vergisine tabi olduğu görülürken hisse senedi ve tahvil çıkarma haklarına da bu tür şirketler sahip olmaktadır. Ayrıca anonim şirketlerin borçları karşısında taşıdıkları yükümlülükler mal varlıkları ile sınırlı tutulur.
Ceza
Anonim şirketler birçok özelliğe sahip olarak kurulurlarken kuruluş aşamaları arasında bazı işlemlerin gerçekleşmesi gerekli olmaktadır. Bu aşamalardan biri de Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na başvuru yapılarak izin alınması zorunluluğudur. Şirket kurulduktan sonra 30 günlük bir süreye sahip olmaktadır. Bu süre içerisinde şirket nereyi ofis olarak belirledi ise yer ticaret siciline burası tescil ettirilmelidir.
Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde kurulabilen anonim şirketler ticaret sicili işlemlerine tabi olarak oluşturulmaktadırlar. Anonim şirketlerde avukat tutma zorunluluğu kanunla belirlenmiş bir durumdur ve şirketlerin bu kurala uyması gerekmektedir.
Anonim şirketler kurulurken şirket ana sözleşmesinde kuruluşlarına ilişkin tüm detaylar yer almaktadır. Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu cezası ise kanunlarla belirlenmiştir.
Sonuç
Anonim şirketler kurulurken Türk Ticaret Kanunu esas alınarak hareket edilmektedir. Kanuna göre şirketin kurulmasında bir veya birkaç kişi bulunabilmektedir. Bir anonim şirketin kurulmasında yalnızca bir kişi de yeterli olabilir. Kurucu tüzel ya da gerçek kişi olabileceğinden tüm bu detaylar kanun maddeleri ile belirlenmektedir.
Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu 2021 son dönemlerde gündeme gelen bir konudur ve günümüzde anonim şirketler bu yükümlülüğü yerine getirmekle sorumlu tutulmaktadırlar.
Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu cezası uygulanacağı zaman maddi yaptırım olarak uygulanır. Yaklaşık olarak bu tür bir ceza için ödenecek bedel ise 70.000 TL’dir.
Anonim şirketler için geçerli olan düzenlemeye göre şirketlerinin bünyesinde avukat çalıştırmaları bir zorunluluk olarak getirilmiş uygulamalar arasındadır. Çalıştırılacak avukatın sigortalı olarak görev yapması gerekirken bu kuralı ihlal eden şirketlerin bazı yaptırımlara muhatap olması kaçınılmazdır.
Yaptırımlar para cezası şeklinde düzenlenmiş olup hesaplama yapılırken asgari ücret üzerinden bu işlemler gerçekleştirilir. Bundan dolayı da anonim şirketlerde avukat çalıştırılmadığı takdirde ödenecek yaklaşık ceza tutarı 70.000 TL olmaktadır.
Dilerseniz Ticaret Hukuku ve İş Hukuku sayfalarına da göz atabilirsiniz.
Yazar : Anıl Can Soysüren
