Alım Satım Sözleşmeleri Hukuku

Ticaretin hızla gelişmesi ile birlikte, bu konuda yapılan sözleşmelerin de önemi artmaktadır, bu nedenle de alım satım sözleşmesi hukuku ticari hayatta önemli bir yere sahip olmaktadır. Bu hukuk dalı hem satış yapan gerçek ve tüzel kişilerin, hem de satın alan gerçek ve tüzel kişilerin hak ve sorumluluklarını güvence altına almaktadır.

Alım Satım Sözleşmesi Hukuku Nedir?

Satıcı ile alıcı arasında yapılan sözleşmeye alım satım sözleşmesi denmektedir. Bu sözleşmeler, satışı yapılan malın alıcıya teslim edilmesi ile alıcının da satın aldığı malın bedelini ödemesini kapsamaktadır. Bu sözleşmeler aynı zamanda malın mülkiyetinin devredilmesi için yapılmaktadır.

Satıcı ile alıcı arasında bu kapsamda yapılan sözleşmeler ile ilgili konuları düzenleyen hukuka ise alım satım sözleşmesi hukuku denmektedir.

Alım Satım Sözleşmesi Hukuku Kapsamı Nasıldır?

Alım satım sözleşmesinin hukuki kapsamı içinde; tüketicilerin korunması hukuku, sözleşmeler hukuku, ticaret hukuku ve borçlar hukuku gibi birçok hukuk dalı bulunmaktadır. Alım satım sözleşmesi hukuku, hem alıcının hem de satıcın haklarını sözleşme ile güvence altına almaktadır.

Alım Satım Sözleşmesi Türleri Nelerdir?

Alım satım sözleşmesi normal olarak iki sözleşmenin birleşmesinden oluşan tek bir sözleşmedir.

Bu sözleşmeler ise;

• Alıcının hak ve borçlarının düzenlendiği alış sözleşmesi
• Satıcının hak ve borçlarının düzenlendiği satış sözleşmesi olarak sıralanmaktadır.

Bu sözleşmeler de her iki tarafa borçlar yükleyen sözleşmelerdendir. Ayrıca borçlar kanununa göre birçok alım satım sözleşmesi türü bulunmaktadır.

Bunların en önemlileri ise şu şekilde sıralanmaktadır;

• Satılanın niteliğine göre satış sözleşmeleri: Kanuna göre menkul (taşınabilir mallar) ve gayrimenkul (taşınamayan mallar) satışları için farklı kural ve usuller bulunmaktadır. Bu nedenle de yapılacak sözleşmelerin de içerikleri değişik olmaktadır.
• Örnek üzerine satış sözleşmeleri: Alıcıya teslim edilmiş olan bir örnek üzerinden yapılan satışlara ait sözleşmedir. Burada en önemli husus, satışı yapılacak tüm malların örneğe uygun olmasıdır.
• Beğenme koşuluyla satış sözleşmesi: Alıcıya denemesi maksadı ile verilen malın, alıcı tarafından beğenilmesi durumunda yapılacak satış ile ilgili düzenlemeler yapılan sözleşmelerdir.
• Mülkiyeti saklı tutma kaydıyla satış sözleşmeleri: Malın satıcıya teslim edilmesine rağmen, satış bedelinin tamamı ödenince mülkiyetinin devredileceği satışlar ile ilgili düzenlemeler yapılan sözleşmelerdir.
• Kısmi ödemeli satış sözleşmeleri: Taksitli satış olarak da adlandırılan bu satışlarda, alıcı malın bedelinin %10’unu peşin öder ve kalanını ise üç yıl içinde belirlenen taksitle ödemek zorundadır.
• Artırma yoluyla satış sözleşmeleri: İsteğe bağlı veya cebri (kanun gereğince) artırma yolu ile yapılan satış sözleşmeleridir.

Borçlar kanununda sözleşme serbestliği ilkesi bulunduğu için, bu sözleşmelerin dışında da alım satım sözleşmeleri bulunmaktadır.

Alım Satım Sözleşmelerinin Hukuki Boyutu Nasıldır?

Alım satım sözleşmeleri, borçlar kanunu ve sözleşmeler hukukuna uygun olarak düzenlenmektedir.

Araç Satış Sözleşmesi

Araç satış sözleşmesi, aracın satışı maksadı ile noterde yapılan bir sözleşmedir.

Araç satış sözleşmesinde bulunması gereken unsurlar şunlardır;

• Taraflar: Ad – soyad, T.C. kimlik numarası ve adresleri
• Araç kimlik bilgileri: Plaka numarası, aracın cinsi, markası ve tipi, rengi, modeli, motor numarası, şase numarası ve ruhsat sahibinin bilgileri
• Araç satış bedeli
• Sorumluluklar
• Yetkili mahkemeler

Söz konusu maddeler kimlik kartı ve aracın ruhsatına göre tam olarak doldurulduktan sonra, taraflar tarafından imzalanarak, noter tarafından onaylanmaktadır.

Alım Satım Sözleşmelerinden Doğan Borçlar Nelerdir?

Alım satım sözleşmeleri hem satış hem de alış sözleşmesi olduğundan hem alıcıya hem de satıcıya bazı borçlar yüklemektedir. Bu borçlardan bazıları ise şu şekilde sıralanmaktadır;

Alıcının sözleşmeden doğan borçları:

• Satış bedelinin ödenmesi
• Satılanı teslim alma
• Faiz ödeme borcu
• Mesafeli satışta satılanı saklama borcu
• Teslimden önce yapılan faydalı ve zorunlu masrafları ödeme borcu
• Satılanın başka yere taşınması durumunda taşıma masrafları

Satıcının sözleşmeden doğan borçları:

• Satılanın mülkiyetini alıcıya devretme
• Alıcıya, üçüncü bir kişinin hak iddia talebinden etkilenmemesi için hukuki bir koruma sağlama borcu
• Satılanı ayıpsız olarak teslim etme borcu
• Satıcının satılanı saklama ve koruma borcu
• Satılanı gönderme borcu
• Teslim masrafları ile taşıma masraflarının ödenmesi borcu

Alım satım sözleşmelerinden doğan borçlar, sözleşmenin türüne göre de değişiklik gösterebilmektedir.

Alım Satım Sözleşmelerinde Bulunması Gereken Unsurlar

Diğer sözleşmelerde olduğu gibi, alım satım sözleşmelerinde de bazı unsurların bulunması gerekmektedir.

Bu unsurlar şu şekilde sıralanmaktadır;

• Satıcı: Adı, adres, telefon, faks, vergi dairesi, vergi no. ve e-posta adresi
• Alıcı: Adı ve soyadı, adresi, telefon numarası, faks numarası, vergi dairesi, vergi numarası ve e-posta adresi
• Sözleşmenin konusu
• Sözleşmenin türü ve bedeli
• Sözleşme bedeline dâhil olan giderler
• Sözleşmenin ekleri
• İşe başlama, bitirme şekil ve şartları ile teslim programı
• Ödeme koşulları ve zamanı
• Avans verilme şartları ve miktarı
• Fiyat farkı
• Süre uzatımı verilebilecek hâller ve şartları
• Gecikme cezası
• Sözleşmede değişiklik yapılması
• Alıcının yükümlülükleri
• Malzemelerin garanti süresi, teslimi ve taşınması
• Tedarikçinin iflası: İflas halinde yapılacak işlemler
• Anlaşmazlıkların çözümü: Hangi mahkemelerin yetkili olduğu
• Yürürlük: Sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarih

Taksitli satış gibi, satış şekline ve niteliğine göre değişen sözleşme şekillerinde, ilave unsurlar da bulunabilmektedir.

 

Alım Satım Sözleşmeleri Hukukunun yanı sıra Kira Sözleşmeleri Hukukuna da göz atabilirsiniz.

Bu yazıyı okuyanlar bunları da okudu