Özellikle çalışanların ve yeni iş başvurusu yapanların, en çok karşılaştıkları konuların başında adli sicil kayıt belgesi istenmesi gelmektedir. Bazı kişiler adli sicil kayıtları olduğu ve bu kayıtları sildirme koşulları taşımasına rağmen, konuyu bilmedikleri için bu kayıtları sildirmemekte ve iş bulma konusunda mağduriyet yaşamaktadır. İş bulma gibi hayati bir konuda bu sorunları yaşamamak için, öncelikle adli kayıt bilgilerinin sorgulanması, kayıt bilgisi bulunuyorsa da silinmesi için hukuki bir destek alınması önem arz etmektedir.
Adli Sicil Kaydı Nedir?
Devletin vatandaşı hakkında tutmuş olduğu suç kaydına, adli sicil kaydı denmektedir. Adli sicil kaydında, Türk vatandaşlarının yurt içi ve yurt dışında işlemiş olduğu suçlardan dolayı aldıkları, kesinleşmiş mahkûmiyet kararları bulunmaktadır. Ayrıca, yabancı ülke vatandaşlarının ülkemizde işlediği suçlardan almış oldukları kesinleşmiş mahkûmiyet kararları da adli sicil kaydında bulunmaktadır.
Adli sicil kaydı, bir başka deyişle de sabıka kaydı; e-devlet uygulamasından, adli sicil müdürlüklerinden, adliyelerden, kaymakamlıklardan ve büyükelçiliklerden alınabilmektedir.
Adli sicil kanununa göre, adli sicil belgesi şu konuları içermektedir;
- Hapis cezası ve hapis cezalarının erteleme kararları
- Kesinleşmiş adli para cezaları
- Kısa süreli hapis cezaları (seçenek yaptırımına çevrilmiş olanlar)
- Yoksun bırakılma kararları (belirlenmiş bazı hakları kullanmaktan)
- Yabancı mahkemelerden Türk vatandaşları hakkında verilen ve kesinleşen mahkûmiyet kararlarının, Türk hukuku kapsamında doğurduğu hak yoksunlukları ile ilgili olarak T.C mahkemelerince verilmiş kararlar
- Şikâyetten vazgeçilmesi veya etkin pişmanlıktan dolayı verilmiş kararlar
- Cezada zamanaşımının dolmasının tespitine dair verilen kararlar
- Affa ilişkin kanunlar (genel veya özel af) gereği affedilmiş olan suçlar
- Askeri Ceza Kanunu kapsamında verilen mahkûmiyet kararları
- Akıl hastalığından dolayı hükmedilmiş güvenlik tedbirleri ile ilgili kararlar
Burada en önemli husus ise adli sicil kaydının henüz tamamlanmayan ve sonuçları devam eden kararları kapsarken adli sicil arşiv kaydı kesinleşmiş kararları kapsamaktadır.
Ticari Sicil Kaydı Nasıl Yapılır?
Ticari sicil, şirketlerle ilgili bilgi ve belgelerin bulunduğu ticaret hayatında önemli olan bir belgedir. Ticari sicil kaydının yapılması, ticaret kanunu tarafından zorunlu bir şart olarak belirlenmiştir. Özellikle birçok ticari faaliyete başlanmadan önce, şirketlerin ticaret sicil sorgulama işlemi yapılmakta, sorgulamanın müspet olması ile anlaşmalar gerçekleştirilmektedir.
Ticari sicil kaydı yapılması için gereken evraklar şu şekilde sıralanmaktadır;
- Kayıt dilekçesi
- Unvanı
- İşletmenin sermayesi
- İşletmenin açılış tarihi
- İşletmenin adresi
- İşletmenin açılış tarihindeki gerçek faaliyete ait NACE kodu
- İşletmenin açılış tarihindeki gerçek faaliyet konusu
- İşletme ya da yetkilinin telefon numarası ve e-posta adresi
- İlgili vergi dairesi ve numarası
- Tutulan defterin türü
- Onay tipi/ hesap dönemi
- İmza
- İşletme sahibinin / yetkilisinin adı-soyadı
- Başvuru sahibinin adı ve soyadı ile telefon numarası
- Ekler (verilen belgeler yazılacak)
- Oda kayıt dilekçesi
- Taahhütname
- Mersis başvurusu (sermaye, unvan, adres ve yetkili)
- Oda temsilcilerinin huzurunda hazırlanacak tescil talepnamesi
- İmzalı taahhütname (mersis girişinin çıktısı)
- Bilanço esasına göre yevmiye defteri ön sayfa fotokopisi
- Vergi levhası fotokopisi
- Nüfus cüzdanı sureti ve ikametgâh belgesi
- İki adet fotoğraf
Gerekli evraklar, işletmenin bulunduğu yerin ticaret odasına teslim edilirken belirlenen harçların da ödenmesi gerekmektedir.
Çift Sorgulu Adli Sicil Kaydı Nereden Alınır?
Adli sicil kaydı ile adli sicil arşiv kayıtların birlikte bulunduğu belgeye, çift sorgulu adli sicil kayıt belgesi adı verilmektedir. Bu belgenin alınabilmesi için resmi bir kurum olunması gerekmektedir. Özellikle e – devlet üzerinden alınacak çift sorgulu adli sicil kaydı almak için mutlaka resmi kurum sekmesinin seçilmesi gerekmektedir. Söz konusu belge, ikamet edilen yerleşim yerinde bulunan adliyelerden de alınabilmektedir.
Şahıs Şirketi Ticari Sicil Kaydı
Her şahıs şirketi, ticari sicil kaydı yaptıramamaktadır. Bunun için ticaret kanununda belirtilen esnaf işletmesi tanımı kapsamında bulunmamaları gerekmektedir. Ayrıca, şirketin “bilanço esasına göre defter tutma” için belirlenen parasal limite ulaşmış olması da gerekmektedir. Bu nedenlerle, ticaret odaları şahıs şirketlerinin ticaret kayıtlarını yapmadan önce bu konuları incelemekte ve sonuç olumlu ise kayıtlarını yapmaktadır. Şahıs şirketlerinin ticaret sicil kayıtları yapıldıktan sonra ticaret sicil sorgulama işlemi de yapılabilmektedir.
Adli Sicile Kaydedilmeyen Bilgiler Nelerdir?
Kanuna göre adli sicil kayıtlarına bazı bilgiler kaydedilmemektedir. Bunların başında idari para cezası ve boşanma davaları gelmektedir. Disiplin suçları ile hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair olan kararlar da adli sicil kaydında bulunmamaktadır.
Ancak Cumhuriyet savcılığının talebi üzerine, hükmün açıklanmasının geri bırakılması ile ilgili kararlar, adli sicil kaydına kaydedilebilir fakat bu kaydı sadece yargı organları görebilir.
Kimler Adli Sicil Kaydını Görebilir?
Adli sicil kayıtları ilgili şahıslar ile yargı organları tarafından görülebilmektedir. Bazı kayıtlar ise, sadece yargı organları tarafından görülebilir.
Adli Sicil Kaydı Ne Zaman Silinir?
Adli sicil kaydı (sabıka kaydı) ancak belirli şartlar gerçekleştiğinde silinebilmektedir. Bu şartlar kanunda şu şekilde sıralanmaktadır;
- Verilmiş olan ceza veya hükmedilmiş olan güvenlik tedbirlerinin infaz süreci tamamlanmış ise
- Etkin pişmanlık veya şikâyetten vazgeçme durumlarında, mahkumiyetle ilgili sonuçların tamamen ortadan kalkması ile
- Cezanın zaman aşımı süresinin dolmuş olması ile
- Genel af çıkarılması ile
Bu durumlarda, söz konusu kişilerin, adli sicil kayıtları silinerek tüm bilgiler adli sicil arşiv kaydı kapsamında tutulmaya başlanır.
Adli Sicil Kaydı Nasıl Silinir?
Kanunda belirtilen şartların oluşması hâlinde, adli sicil kaydının silinmesi otomatik olarak yapılmaktadır. Kanun gereğince bu işlemin hemen yapılması gerekirken, iş yoğunluğundan dolayı bazen silinme işlemi zaman alabilmektedir.
Söz konusu şahısların ölmesi durumunda, bu kişilerle ilgili tüm adli sicil bilgileri silinmektedir. Diğer durumlarda ise adli sicil kaydı silinmekte, tüm bilgiler adli sicil arşiv kaydına aktarılmaktadır. Adli sicil arşiv kaydının silinebilmesi için ise belirlenen sürelerin dolması gerekmektedir.
Adli Sicil Kaydının Silinmesi Talebi Dilekçesi
Bazı durumlarda adli sicil kaydının silinmesi zaman alabilmektedir ve bu yüzden de özellikle iş başvurusu yapacak kişiler mağduriyet yaşamaktadır. Bu durumlarda, yazılı bir dilekçe ile adli sicil ve istatistik genel müdürlüğüne başvurulması gerekmektedir. Söz konusu dilekçe ile birlikte, yerine getirme fişi adı verilen, ceza ile ilgili tüm süreçlerin tamamlanmış olduğunu gösteren belge de gönderilmelidir.
Söz konusu dilekçede şu unsurlar bulunmaktadır;
- Dilekçenin gönderildiği makamın adı: Adli sicil ve istatistik genel müdürlüğüne
- Talep: Adli sicil kaydının silinmesi
- Tarih:
- Adı ve soyadı
- İmza
- Kimlik bilgileri: T.C. kimlik Nu., adı ve soyadı, ana adı, baba adı, doğum yeri ve doğum tarihi,
- İletişim bilgileri: Telefon, adres ve e – mail numarası
Dilekçeye nüfus cüzdanı fotokopisi ile adli sicil kayıt örneği ve yerine getirme fişi eklenmelidir.
Özellikle acil olarak adli sicil belgesi alması gerekenlerin, varsa adli sicil kayıtlarını sildirmek için, bu konularda tecrübeli bir avukattan destek alması faydalı olacaktır.
Adli Sicil Kaydı Olanlar İşe Girebilir mi?
Adli sicil kaydı olanlar özellikle kamuda işe alınmamaktadır. Özel sektör ve güvenlik ile ilgili işlerde de genellikle adli sicil kaydının olmaması istenmektedir. Bu nedenle, hukuki bir destek alarak adli sicil kaydı sildirildikten sonra iş başvurusunda bulunmak daha avantajlı olmaktadır.
Yazar : Anıl Can Soysüren
